Muzyka, która wspiera rozwój mózgu wcześniaków
W większości krajów uprzemysłowionych, prawie 1 procent dzieci rodzi się za wcześnie, (tj. przed 32 tygodniem ciąży), co stanowi około 800 dzieci rocznie. Chociaż postępy w medycynie noworodków dają wcześniakom obecnie duże szanse na przeżycie, maleństwa te są jednak narażone na wysokie ryzyko rozwoju zaburzeń neuropsychologicznych. Aby pomóc w rozwoju mózgu tych delikatnych noworodków, zwłaszcza w stresującym środowisku intensywnej opieki medycznej, badacze z University of Geneva (UNIGE) i University Hospitals of Geneva (HUG) w Szwajcarii zaproponowali oryginalne rozwiązanie - muzykę napisaną specjalnie dla wcześniaków. Pierwsze wyniki, opublikowane w Proceedings of National Academy of Sciences (PNAS) w Stanach Zjednoczonych, są zaskakujące: obrazowanie medyczne ujawnia, że sieci neuronowe wcześniaków, które słuchały tej muzyki, w szczególności sieć zaangażowana w wiele funkcji sensorycznych i poznawczych rozwijała się znacznie lepiej.
Muzyka szyta na miarę
Wiele deficytów neuronalnych wcześniaków jest spowodowana nieoczekiwanymi i stresującymi bodźcami, a także brakiem bodźców dostosowanych do stanu dzieci. Właśnie dlatego genewscy naukowcy rozpoczęli od praktycznego pomysłu: postanowili wzbogacić środowisko maluszków, wprowadzając przyjemne i ustrukturyzowane bodźce. Muzyka wydaje się najlepszym kandydatem. Ale jaka muzyka?
Na szczęście kompozytor Andreas Vollenweider, który prowadził już projekty muzyczne z grupą najmłodszych noworodków, wykazał duże zainteresowanie tworzeniem muzyki odpowiedniej dla wcześniaków. Wg dr Lary Lordier, neurologa i badaczki rozwoju procesu tworzenia muzyki. bodźce muzyczne powinny być powiązane ze stanem dziecka. Najlepiej byłoby zorganizować dzień przyjemnym podkładem muzycznym w odpowiednich momentach: muzyką towarzyszącą przebudzeniu, zasypianiu i muzyką współdziałającą z fazami przebudzenia.
Aby wybrać instrumenty odpowiednie dla bardzo młodych pacjentów, Andreas Vollenweider grał wcześniakom na różnego rodzaju instrumentach, w obecności pielęgniarki specjalizującej się w opiece rozwojowej. Instrumentem, który wywołał najwięcej pozytywnych reakcji, był flet indyjskich zaklinaczy węży (punji)” - wspomina Lara Lordier. Najbardziej pobudzone dzieci uspokajały się niemal natychmiast - ich uwagę przyciągała muzyka. W ten sposób kompozytor opracował trzy środowiska dźwiękowe po osiem minut - każdy z dźwiękami punji, harfy i dzwonów.
Muzyka dla trzech stanów czuwania
Muzyka Andreasa Vollenweidera usprawnia działanie sieci poznawczych kory mózgowej wcześniaków. Materiał muzyczny opiera się na reakcjach behawioralnych wcześniaków na instrumenty (obserwowane przez pielęgniarkę specjalizującą się w opiece rozwojowej). Kompozytor stworzył trzy ścieżki dźwiękowe ( ok. 8 minut każda), aby dostosować kompozycje do stanu czuwania dziecka: jedna pomaga dziecku obudzić się (Audio 1), na przykład przed opieką lub karmieniem; druga wchodzi w interakcję z przebudzonym dzieckiem (Audio 2); a ostatnia pomaga dziecku zasnąć (Audio 3).
Pod artykułem wysłuchacie Państwo Audio nr 2 - dla interakcji z przebudzonym dzieckiem
Bardziej wydajne połączenia funkcjonalne mózgu
Dzięki badaniu naukowemu z grupą wcześniaków, które słuchały muzyki, grupą kontrolną wcześniaków i grupą kontrolną noworodków urodzonych o czasie, oceniono, czy rozwój mózgu wcześniaków, które słuchały muzyki jest podobny do noworodków urodzonych o czasie. We wszystkich trzech grupach dzieci, naukowcy zastosowali pomiar funkcjonalny MRI w spoczynku . Wcześniaki bez muzyki na ogół miały gorszą łączność funkcjonalną między poszczególnymi obszarami mózgu niż dzieci urodzone o czasie, co potwierdza negatywny wpływ wcześniactwa. „Najbardziej dotknięta została sieć istotności, która wykrywa informacje i ocenia ich przydatność w określonym czasie, a następnie tworzy połączenie z innymi sieciami mózgu. Sieć ta jest niezbędna zarówno do nauki, jak i wykonywania zadań poznawczych, w relacjach społecznych lub zarządzaniu emocjonalnym ”- mówi Lara Lordier.
Na intensywnej terapii dzieci są przytłoczone bodźcami niezwiązanymi z ich stanem: drzwi otwierają się i zamykają, uruchamiane są alarmy itp. W przeciwieństwie do dziecka urodzonego o czasie, które w macicy dostosowuje swój rytm do rytmu matki, wcześniak otoczony intensywną opieką, nie może rozwinąć związku między znaczeniem bodźca a określonym kontekstem. Z drugiej strony sieci neuronowe dzieci, które słuchały muzyki Andreasa Vollenweidera, uległy znacznej poprawie: funkcjonalna łączność między siecią salience a siecią słuchową, sensomotoryczną, przednią, wzgórzową i precuneus została rzeczywiście zwiększona, co spowodowało, że organizacja neurologiczna była podobna do noworodków urodzonych o czasie.
Pierwsze dzieci biorące udział w projekcie mają dzisiaj sześć lat, a dopiero w tym wieku zaczynają być wykrywalne poważne problemy poznawcze. Naukowcy spotkają się ponownie ze swoimi młodymi pacjentami, aby przeprowadzić pełną ocenę poznawczą i społeczno-emocjonalną dzieci oraz stwierdzić, czy pozytywne wyniki mierzone w pierwszych tygodniach życia zostały utrzymane.
Muzyka: Andreas Vollenweider - Audio nr 2 - interakcja z przebudzonym dzieckiem
