Spis treści poradnika metodycznego
1. Jak pomnażać inteligencję małego dziecka za pomocą Bitów Inteligencji? + harmonogramy (harmonogramy w tej zakładce tylko w wersji na komputer)
2. Co oferują programy inteligencji? Dlaczego warto czytać je dzieciom? Jak ułatwić sobie orientację w opisach bitów inteligencji podczas bieżącego czytania?
3. Jak pokazywać dziecku świat aby fizycznie rozwijać mózg malucha?
4. Jak zmniejszyć ryzyko Nagłej Śmierci Łóżeczkowej SIDS ?
5. Jakie ćwiczenia motoryczne dla szkrabów i przedszkolaków zapobiegają dysleksji?
6. Ja wygląda trening słuchu absolutnego metodą Domana?
7. Jak rozwijać wzrok noworodka metodą Domana?
8. Jak rozwijać noworodka w czasie spędzanym na brzuszku?
9. Litera to fonem. Jak stosować elementarz dla noworodków?
10. Podstawy metody Domana
11. Neurologiczne podstawy uczenia się metodą Domana
12. Jak pomnożyć inteligencję dziecka przekazując wiedzę encyklopedyczną metodą Domana?
13. Jak wspierać rozwój ruchowy noworodka metodą Domana?
14. Nauka czytania globalnego metodą Domana + harmonogram. (harmonogramy w tej zakładce tylko w wersji na komputer)
15. Metoda Domana w nauczaniu matematyki. Jak nauczyć małe dziecko liczyć metodą Domana? + harmonogram. (harmonogramy w tej zakładce tylko w wersji na komputer)
16. Jak nauczyć małe dziecko drugiego (obcego) języka metodą immersji?
17. Proste zabawy językowe, które rozwijają zdolności u umiejętności językowe szkrabów.
18. Jak nauczyć małe dziecko jazdy na rowerze?
19. Jak gładko przejść od etapu czytania globalnego do analizy i syntezy nowych tekstów? Nauka czytania i pisania nowych wyrazów - dekodowanie tekstu metodą fonemową. Fonemy i grafemy jako bity inteligencji Metodą Domana.
Bity inteligencji - materiały edukacyjne
1. Jak pomnażać inteligencję małego dziecka za pomocą Bitów Inteligencji?
Bity Inteligencji to technika przekazywania wiedzy encyklopedycznej najmłodszym autorstwa Glenna Domana. Technika ta polega na przyspieszonym dostarczaniu informacji we wczesnym dzieciństwie. Bity Inteligencji to komplet kart zawierających cząstki inteligencji czyli fakty, takie jak obrazy, słowa lub liczby. Karty używane w przyspieszonym uczeniu się pomagają w odbiorze bodźców informacyjnych z większą prędkością, intensywnością i czasem trwania. Ponadto technika stymuluje zrównoważony rozwój obu półkul mózgowych poprzez fotograficzne obrazy, które angażują prawą półkulę mózgu oraz uporządkowane i sklasyfikowane opisy, które pobudzają do analitycznego myślenia i pracy lewej półkuli.
Oprócz kart można także używać bitów dźwiękowych - takich jak odgłosy zwierząt, dźwięki instrumentów, utwory muzyki klasycznej lub zapachowych np. próbki zapachowe przypraw. Zawsze jednak należy pamiętać, aby nie poprzestać na ikonograficznej prezentacji, ale rozwijać wiedzę malucha informacjami zawartymi w opisach wymagających abstrakcyjnego myślenia. Technika Bitów Inteligencji ma na celu przyspieszenie procesu organizacji neurologicznej i fizyczny wzrost mózgu w sposób zrównoważony.
Z relacji rodziców wynika, że jest to jedna z ulubionych przez dzieci technik prezentacji. Flesz karty zawierające wizualne bity inteligencji uwzględniają percepcję prymitywną i złożoną oraz uczenie się odruchowe i świadome. Obrazy Bitów Inteligencji znajdujące się na kartach powinny być precyzyjne, wyizolowane i jednoznaczne. Ich rozmiar powinien być dostosowany do możliwości percepcyjnych dziecka. Opisy (programy inteligencji) muszą być logicznie uporządkowane i sklasyfikowane tak, aby maluch mógł je analizować, porównywać i wyciągać własne wnioski.
Jak uczyć techniką bitów inteligencji?
Informacje techniczne są ważne, jednak najważniejszy i najbardziej wartościowy składnik programu jest w Tobie. Jest to życzliwość i szacunek, z którym nauczasz. Poniższe informacje techniczne pomogą Ci upewnić się, że bliska relacja, którą dzielisz z Twoim dzieckiem, będzie nieustannie rozwijała się w procesie nauczania.
Czym jest karta typu bit inteligencji?
Wystarczy powiedzieć, że każda karta jest wydrukowana na kawałku sztywnego papieru i zawiera obraz po jednej stronie oraz jego nazwę i informacje na jego temat po drugiej stronie (zwróconej w Twoją stronę).
Ty wybierasz pierwszą kategorię, którą chciałbyś pokazać swojemu dziecku. Ta kategoria zawiera zwykle około dziesięć lub więcej kart bitów inteligencji.
JEDNA SESJA
Ustaw siebie i swoje dziecko tak, aby było wam wygodnie patrzeć na siebie. Musisz mieć możliwość pokazywania kart z odległości około 45 centymetrów od swojego dziecka.
Zacznij od radosnego ogłoszenia: ,,Mam kilka narządów wewnętrznych człowieka, które mogę Ci pokazać!" Następnie tak szybko, jak pozwalają Ci na to ruchy Twoich palców, zaprezentuj karty obrazem do przodu, mówiąc: ,,Ten narząd to serce"; ,,Ten narząd to mózg"; ,,Ten narząd to żołądek". Biorąc kartę i przesuwając ją do przodu, szybko rzuć okiem na nazwę, którą zamierzasz głośno wypowiedzieć. Następnie prezentując kartę z przodu, podaj dziecku jej nazwę. Z dużym entuzjazmem zaprezentuj dziecku całą serię kart. Zwykle seria składa się z minimum dziesięciu lub więcej kart, ale możesz dzielić serie na pół - zwłaszcza jeżeli składają się one z 12 lub 14 kart. Wtedy możesz zaprezentować tylko 6 lub 7 kart. Twoim celem jest zrobić to tak szybko, jak tylko potrafisz. Powinno to zająć 10-15 sekund - zdecydowanie nie więcej. To około jedna sekunda na każdą kartę - i parę sekund, abyś mógł zmieniać karty. Szybko osiągniesz biegłość utalentowanego gracza w blackjacka z Las Vegas.
Przez kilka pierwszych dni po wprowadzeniu nowej kategorii, powinieneś podawać klasyfikację, wg której ułożono serię, np. w kategorii owady: ,,Ten owad to [biedronka siedmiokropka]" ; ,,Ten owad to [ważka]". Po pewnym czasie można wycofać klasyfikację i podawać same nazwy kart ,,biedronka siedmiokropka", ,,ważka" itd.
Prezentuj karty tak szybko, jak tylko potrafisz. Dzieci bardzo szybko łapią zasady.
Upewnij się, że wszystkie Twoje karty są zwrócone do góry i obrócone do siebie etykietą, zanim rozpoczniesz sesję prezentacji. Nie marnuj czasu Twojego dziecka na prostowanie kart.
Powinieneś także przetasować karty po każdej sesji, aby za każdym razem były pokazywane w innej kolejności.
Wyeliminuj bodźce rozpraszające z otoczenia. Jest to szczególnie ważne, gdy robisz coś nowego po raz pierwszy. Rozpoczynając Program Bitów Inteligencji, zachowaj szczególną staranność, aby stworzyć cichy i uporządkowany czas na wprowadzenie swoich kart – bitów inteligencji.
Częstotliwość
Postaraj się tak rozplanować w ciągu dnia sesje, abyś mógł wykonać kilka krótkich prezentacji, unikaj kumulacji materiału i nadrabiania prezentacji, co stworzy długie sesje. Przeplataj sesje bitów inteligencji - sesjami czytania; po tym jak ukończysz sesję bitów inteligencji, bawcie się w coś innego. Jeśli Twoje dziecko będzie domagało się więcej prezentacji ( bardzo często tak będzie), ,,Oczywiście, jak tylko posprzątamy!" Maluch będzie łakomy na wiedzę, jednak musisz dopilnować, aby nigdy nie przesadzał -zatrzymaj się po jednej sesji bitów inteligencji i dotrzymaj obietnicy zaprezentowania kart później.
Najlepszy czas do nauki to godziny poranne. Jeżeli jednak nie możesz sobie pozwolić na poranną zabawę w bity inteligencji, zawsze wybieraj czas, kiedy Twoje dziecko jest rześkie, bystre i wypoczęte.
Intensywność
Im młodsze jest Twoje dziecko, kiedy zaczynasz naukę, tym głośniej i jaśniej powinien brzmieć Twój głos. Wszystkie matki intuicyjnie rozmawiają z niemowlętami w trybie nieco głośniejszym niż zwykle. Gdy połączysz tę nieco większą intensywność z naturalnym entuzjazmem, nie ma wątpliwości, że Twoje dziecko ,,odbierze" poszczególne informacje. Wielkość kart i obrazów zależy od percepcji dziecka oraz od odległości z jakiej prezentowane są karty. Im większa karta, tym więcej szczegółów widać, lecz tym trudniej jest zobaczyć cały obraz z niewielkiej odległości.
Czas trwania
Szybkość, z jaką przeprowadzasz każdą sesję, jest kluczowa dla ogólnego sukcesu wczesnego nauczania.
Bity inteligencji powinieneś pokazywać bardzo, bardzo, bardzo szybko.
Dorośli prawie zawsze robią wszystko zbyt wolno, aby dopasować czynności do malutkich dzieci.
Twoja dewiza powinna brzmieć ,,im szybciej, tym lepiej".
Powinieneś liczyć jedną sekundę, na kartę. Zawsze, zawsze, zawsze pokazuj dziecku kilka kart mniej, niż byś chciał. Jeśli wiesz, że Twoje dziecko chciałoby zobaczyć piętnaście, pokazuj dziesięć; jeśli dziesięć to maksimum, z jakim poradzi sobie Twoje dziecko, pokaż pięć.
Zdaniem Glenna Domana inteligentny rodzic powinien przygotować dla siebie dużą karteczkę i przypiąć ją tam, gdzie będzie ją oglądać wiele razy dziennie. Ta karta powinna zawierać napis:
,,Zawsze zatrzymaj się, zanim Twoje dziecko będzie chciało, żebyś przestał!"
lub
,,Skończ, zanim dziecko będzie chciało skończyć!”
Jeśli będziesz przestrzegać tej zasady, nigdy nie nadużyjesz cennego czasu i uwagi dziecka. Uwaga Twojego dziecka jest wspaniała – postaraj się zasłużyć na nią poprzez bardzo krótkie, wysoce zorganizowane i entuzjastyczne sesje.
SESJE W CIĄGU JEDNEGO DNIA
Rozpocznij od wprowadzenia 5 różnych kategorii z około 5 kartami Inteligencji w każdej z nich (połowa serii zwanej także kategorią). Każdą kategorię prezentujemy trzy razy, zanim skończy się dzień. W miarę Twoich postępów w szybkości i pewności prezentacji, możesz dodawać kolejne kategorie dzień po dniu, aż do dziesięciu różnych kategorii.
Przypominamy – każda kategoria jest wykonywana przez około dziesięć sekund trzy razy dziennie.
DODAWANIE NOWYCH INFORMACJI I WYCOFYWANIE STARYCH
Po dziesięciu dniach, od chwili osiągnięcia dziesięciu kategorii, zacznij z każdej z nich wycofać jedną starą kartę dziennie. Wycofane karty odłóż do użycia później. W miejsce starej karty dodaj jeden nowy bit dziennie do każdej z kategorii, aby wymienić tę kartę, którą odłożyłaś. Od tego czasu nadal dodawaj codziennie po jednym bicie na kategorię lub łącznie 5 nowych kart. To jest minimalna liczba, nie maksymalna. Jeśli masz możliwość dodawania nowych kart szybciej, nie ma wątpliwości, że Twoje dziecko je przyswoi. Podana tutaj minimalna jest ograniczona czasem spędzonym na szukaniu, wycinaniu i tworzeniu nowych bitów inteligencji. Nie jest ona odzwierciedleniem zdolności małego dziecka, które są nieograniczone.
Kiedy zabraknie nowych kart, po prostu wycofaj tę kategorię, odkładając na miejsce, gdzie łatwo będzie można ją ponownie znaleźć. W to miejsce wprowadź całkowicie nową kategorię.
W międzyczasie zarchiwizuj starannie wycofane kategorie kart, ponieważ będziesz ich później potrzebować.
ŻYWOTNOŚĆ JEDNEGO BITU INTELIGENCJI
Każdy rodzic powinien wiedzieć, ile razy musi pokazać dziecku nową cząstkę inteligencji, zanim stanie się dla niego starą, nudną zabawką. Istotne jest, abyś to wiedział, ponieważ program nauki powinien cały czas się zmieniać.
Na przykładzie programu opisanego powyżej; ile razy Twoje dziecko zobaczyi jeden bit inteligencji - cząstkę informacji, zanim ta ostatnia przejdzie na emeryturę?
Jeśli starannie podążasz za opisanym harmonogramem, już wiesz, że cykl życia jednego bitu inteligencji (danej cząstki informacji), trwa trzydzieści prezentacji, ponieważ nowa informacja jest prezentowana trzy razy dziennie przez dziesięć dni.
Jeśli jednak wykonasz ten program z energią i entuzjazmem, bardzo szybko odkryjesz, że trzydzieści razy w ciągu dziesięciu dni, to po prostu więcej, niż jest to konieczne z punktu widzenia Twojego dziecka.
Dlaczego? Odniosłeś tak wielki sukces, że edukacja Twojego dziecka jest teraz bardziej wyrafinowana do tego stopnia, że musi zobaczyć coś nowego jedynie piętnaście razy w ciągu pięciu dni, lub mniej. To ogromna zmiana częstotliwości! Jednak jest ona powszechnie osiągana w ciągu kilku miesięcy od rozpoczęcia powyższego programu. Musisz stale zadawać sobie pytanie: "Czy muszę zmienić długość życia tych informacji z uwagi na zwiększoną dojrzałość ścieżek wzrokowych mojego dziecka?" Jeśli dobrze się bawisz, Twoje dziecko także, nie ma wątpliwości, że pewnego dnia uświadomisz sobie, że maluch musi zobaczyć nowe informacje tylko raz, aby je dobrze poznać. Czasem przez jakiś czas matki postrzegają to jako problem, wtedy zdają sobie sprawę, że osiągnęły swój cel – ich dziecko, za pierwszym razem może nauczyć się czegoś szybko i bez wysiłku. Jego mózg rośnie codziennie i bardzo szybko.
PODSUMOWANIE
Kto może uczyć przy pomocy bitów inteligencji?
Zwykle robią to rodzice, dziadkowie lub opiekunowie niemowląt i szkrabów.
Kiedy możemy zacząć?
Dobry start: 3 - 4 lata
Lepszy start: 2 - 3 lata
Najlepszy start: 3 - 24 miesiące
,,Program przekazywania wiedzy encyklopedycznej powinno zacząć się tak wcześnie jak tylko jest to możliwe i może być prowadzony równocześnie z programem czytania. Te dwa programy są oczywiście najważniejsze ze wszystkich. Programy te są ogromnie zabawne i będą dostarczały przyjemności dziecku przez całe życie, obejmując sztukę, muzykę, przyrodę, biologię historię i wszystkie inne fascynujące rzeczy, które oferuje nam życie. Matki powinny być dobrze wdrożone w naukę techniką Bitów Inteligencji i program czytania przed rozpoczęciem programu matematyki." Glenn Doman ,, Jak przekazać małemu dziecku wiedzę encyklopedyczną"
Gdzie i kiedy najlepiej uczyć przy pomocy bitów?
Gdziekolwiek w domu w dogodnym czasie ale należy zwrócić uwagę na to, że najcenniejszą porą dnia do nauki jest przedpołudnie - tzw. ,,złoty czas" pomiędzy przebudzeniem a godziną 11.30. Trzeba również upewnić się, że otoczenie nie rozprasza a opiekun jest zwrócony twarzą do dziecka.
Dlaczego stosujemy tą technikę tak wcześnie?
Aby stymulować rozwój prawej i lewej półkuli mózgu czyli powodować fizyczny wzrost całego mózgu.
Jak uczymy przy pomocy bitów?
-tak szybko jak to tylko możliwe, 1 sekunda na kartę -słowa wymawiamy wesoło, głośno i wyraźnie patrząc na dziecko
-karty pokazujemy z odległości około 45 cm
-rozmiar kart i obrazów zależy od percepcji dziecka i odległości z jakiej prezentowane są obrazy
-każda seria zawiera zwykle 10-14 flesz kart, prezentację nowej serii zaczynamy zwykle od połowy jej kart np. 5-iu
-w każdym dniu powinny odbyć się trzy sesje z prezentacją danej serii
-serię bitów pokazujemy od 10 do 5 dni w zależności od szybkości uczenia się dziecka
-można prezentować od nawet do 5-10 serii na raz w zależności od zainteresowania dziecka
-sesję prezentacji kończymy zanim dziecko będzie chciało skończyć
-pamiętamy aby uściskać i ucałować dziecko po prezentacji
-nie sprawdzamy dziecka i nie prosimy o powtarzanie
-zachowujemy odstępy co najmniej 30 minut pomiędzy sesjami
- po 10 dniach prezentacji danej serii-kategorii bitów inteligencji wprowadzamy 1 nowy bit i wycofujemy 1 stary (dlatego prezentację nowej serii zaczynamy zwykle od wprowadzenia połowy jej kart np. 5-iu)
-kiedy skończą się nowe bity w danej kategorii, wycofujemy całą kategorię
Jak zaprojektowane są karty bity inteligencji i kiedy czytamy poszczególne cząstki informacji-fakty?
Bity inteligencji są podzielone na kategorie, które umożliwiają dziecku uogólnienie wiedzy oraz powiązanie jednej kategorii z drugą. Serie kart np. ,,Układ słoneczny" są powiązane logicznie wg wybranej kategorii, w tym wypadku są to ciała niebieskie Układu Słonecznego. Poziom uszczegółowienia kategorii jest dowolny. Możemy wybrać szersze, bardziej ogólne kategorie lub węższe, bardziej szczegółowe np. Planety Układu Słonecznego ( w tym wypadku nie możemy zaprezentować Słońca ani Księżyca w tak wąskiej kategorii)
Prezentując daną serię po raz pierwszy, informujemy dziecko wg jakiego klucza powiązane są dane bity inteligencji, czyli do jakiej kategorii należą poszczególne elementy serii. Dla przykładu; ,,teraz obejrzymy ciała niebieskie układu Słonecznego: ta gwiazda to Słońce, ta planeta to Merkury, ten satelita to Księżyc Ziemi, ta planeta karłowata to Pluton itd.", albo;,, ten obiekt to Słońce, ten obiekt to Merkury itd."
Inny przykład bardziej uszczegółowionej kategorii:
,,Ten ptak drapieżny to jastrząb gołębiarz, ten ptak drapieżny to bielik, ten ptak drapieżny to kania, .... po prezentacji trzech elementów kontynuujemy prezentację bez podawania kategorii: ,,to krogulec, to sowa puchacz zwyczajny, to sowa pójdźka pospolita, to orzeł przedni".
Karty umożliwiają szybkie i łatwe przekazywanie wiedzy najmłodszym dzieciom. Każda karta z bitem inteligencji zawiera dokładny rysunek lub wysokiej jakości zdjęcie, duże i wyraźne, które reprezentuje bit inteligencji. Na odwrocie każdej karty znajduje się 10-12 powiązanych faktów zwanych dalej cząstkami informacji.
Programy inteligencji czyli nowe cząstki informacji
Nie wcześniej niż za 2 tygodnie (w odstępach co najmniej 2-tygodniowych) wprowadzamy serię nowych cząstek informacji ( 1-10), czyli faktów znajdujących się na odwrocie karty.
Nie wcześniej niż za 2 tygodnie (w odstępach co najmniej 2-tygodniowych) wprowadzamy nowe cząstki informacji ( 1-10), czyli fakty znajdujące się na odwrocie karty. Czytamy tylko jeden punkt na raz.
SPOSÓB PREZENTACJI NOWYCH FAKTÓW
Na początek wprowadzamy punkty nr 1. Po prostu pokazujemy dowolną ilość awersów kart obrazkowych (w zależności od zainteresowania dzieci), jednocześnie czytając punkt pierwszy na rewersie każdej z kart, innymi słowy w trakcie prezentowania bitów inteligencji (zdjęć) czytamy tylko informacje zawarte w punktach nr 1.
Nowe fakty (spod numeru 1) przekazujemy od 10 do 5 dni dla każdej serii lub krócej, w zależności od zainteresowania dziecka (czyli po jednym fakcie na każdą kartę , X kart w trzech sesjach dziennie).
Po zakończeniu etapu nauczania punktów nr 1, ,,przerobione" karty-bity inteligencji odkładamy na 2 tygodnie.
Nie wcześniej niż za 2 tygodnie wprowadzamy w ten sam sposób punkty nr 2. , itd.
-Uwaga! Niektóre proste cząstki informacji czyli fakty wystarczy zaprezentować tylko raz, tzn. tylko w jednej sesji. Np. jeżeli wszystkie zwierzęta z danej serii należą do tej samej gromady, np. AVES -PTAKI - taką informację czytamy na wszystkich kartach tylko raz, podczas jednej sesji. Następnie możemy przejść do kolejnego punktu - ale dopiero za 2 tygodnie. Podobnie sprawa wygląda z informacjami na temat autorstwa dzieł sztuki - jeżeli autorem całej serii jest Jan Matejko, jego nazwisko będzie się powtarzać jeszcze wiele razy podczas prezentacji poszczególnych cząstek informacji. W takim przypadku cząstkę na temat jednego autora dla wszystkich obrazów- prezentujemy na wszystkich kartach tylko raz podczas jednej sesji.
ŻYWOT JEDNEJ KARTY
Żywot karty trwa 100 - 50 dni uczenia lub krócej w zależności od tempa uczenia się dziecka. Tempo uczenia się mierzymy poziomem zainteresowania. Jeżeli dziecko traci zainteresowanie, to znaczy, że opanowało daną cząstkę informacji i dlatego należy wprowadzić nowe fakty - za 2 tygodnie.
Bitów inteligencji jako pomocy naukowych można używać zgodnie z własnymi pomysłami oraz wg harmonogramu dostosowanego do tempa w jakim uczy się Twoje dziecko.
Technika bitów inteligencji i jej skuteczność w przyspieszaniu organizacji neurologicznej mózgu i rozwijaniu zdolności poznawczych dziecka, zostały opisane w książce ,,Jak przekazać małemu dziecku wiedzę encyklopedyczną" Glenna Domana.
Nowy zaktualizowany
poradnik pdf
2. Co oferują programy inteligencji? Dlaczego warto czytać je dzieciom? Jak ułatwić sobie orientację w opisach bitów inteligencji podczas bieżącego czytania?
Bity inteligencji na rewersach zawierają opisy, które czyta się podczas regularnych prezentacji, w określony sposób.
Wielokrotne czytanie tego samego tekstu rozwija podręczną pamięć słuchową.
Znamy to z doświadczenia: czytamy dziecku dany punkt opisu i przez przepadek omijamy jedno słowo lub fragment tekstu. Dziecko od razu daje nam znać, że coś przegapiliśmy.
Tak działa podręczna pamięć słuchowa, która jest niezbędna do późniejszej nauki.
Albo inna sytuacja: czytamy pierwsze słowo, a maluch już chce, żeby przewrócić kartkę albo co gorsza zmienić lekturę lub zakończyć prezentację – to znak, że zna już treść na pamięć i potrzebował tylko jednego słowa, aby przypomnieć sobie całą resztę.
Czasem wystarczy tylko pierwsze słowo, aby dziecko przypomniało sobie całą treść.
Nie zawsze powtarzanie jest pożądane - czasem dziecko zamyka książkę lub odwraca głowę pokazując, że nie chce się słuchać ani oglądać kart. Brakiem zainteresowania dzieci często sygnalizują, że już zapamiętały materiał. Bardzo doświadczone dzieci potrafią przyswoić niektóre specyficzne informacje już po pierwszej prezentacji. W serii ssaków, z których wszystkie należą do gromady o łacińskiej nazwie MAMMALIA - tę informację wystarczy podać tylko jeden raz. Zawsze bacznie obserwujmy dziecko, ponieważ powtarzanie starego materiału to jedyny błąd, którego maluch nie toleruje.
Niezwykła pamięć długoterminowa to efekt uczenia się techniką bitów inteligencji.
Z doświadczeń rodziców wynika, że ,,absolwenci” programów inteligencji mają niezwykłą pamięć długoterminową. To chodzące słowniki obcojęzyczne i ortograficzne, notesy, pamiętniki i kalendarze. Matka, która zapomniała słowa w języku obcym, zamiast zaglądać do tłumacza, pyta swoją córkę. To samo robi, kiedy chce przypomnieć sobie datę wydarzenia rodzinnego – nie potrzebuje kalendarza. Umiejętność zapamiętywania informacji za pierwszym razem, to jeden z niezwykłych efektów uczenia się techniką bitów inteligencji.
Jak orientować się w opisach bitów inteligencji i szybko odnaleźć właściwe punkty do bieżącego czytania?
Rodzice kodują opisy kolorową kredką, podkreślają ołówkiem lub zaznaczają highlighterem. Kodowanie kolorami oddziela informacje do prezentacji podczas sesji - od anegdotek, które opowiemy podczas spacerów i informacji, z których zrobimy książeczkę. Zawsze czytamy tylko ostatnią podkreśloną informację i w ten sposób wiemy, że wcześniejsze podkreślenia ,,przeszły na emeryturę”.
3. Jak pokazywać dziecku świat aby fizycznie rozwijać mózg malucha?
Mama i tata jako pierwsi pokazują świat dziecku. Jak to robić aby przekazywane informacje prowadziły do milionów połączeń neuronowych w mózgu malucha ? Wystarczy podać uporządkowaną, sklasyfikowaną i powiązaną z innymi informację. Klasyfikowanie informacji daje najmłodszym możliwość wyciągania milionów wniosków.
Możemy klasyfikować informacje wszędzie i zawsze. Bardzo dobrą okazją do tej bardzo prostej zabawy jest np. spacer po mieście lub parku, gdzie spotkamy szeroki asortyment ras psów. Pokazując dziecku psa zwykle mówi się: ,,To jest piesek." lub. ,,Popatrz, jaki ładny buldożek". Metoda Domana zaleca jednak podanie kategorii do jakiej rzecz należy. To proste i łatwe. Robimy to w następujący sposób: ,,Spójrz, ten pies to jamnik" lub ,,Ta rasa to terrier Jacka Russela." Taka prezentacja prowadzi do powstania w umyśle dziecka milionów wniosków, a tym samym fizycznie rozwija mózg malucha. Podobnie możemy postępować w domu: ,,To urządzenie to robot kuchenny", lub ,,Ten mebel to szafka nocna." , ,,Ten gryzoń to królik" lub wreszcie ,,Ten drapieżnik to kot".
4. Jak zmniejszyć ryzyko Nagłej Śmierci Łóżeczkowej SIDS ?
Nagła Śmierć Łóżeczkowa, z angielskiego zwana SIDS, jest najczęściej wynikiem uduszenia się dziecka z powodu zatrucia dwutlenkiem węgla. Sytuacja jest szczególnie trudna w szpitalach pediatrycznych. W małych niewentylowanych salkach średnia koncentracja dwutlenku węgla często przekracza 5000 ppm. W żadnym szpitalu niestety nie stosuje się mierników dwutlenku węgla.
Problem jest zdecydowanie poważniejszy u niemowląt. Jeżeli włożymy malucha o masie 3 - 5 kg do łóżeczka i zasłonimy kocykiem szczelnie boki łóżeczka, to tworzymy komorę gazową. Pomiary naukowe wykazały, że już po godzinie – lub dwóch, koncentracja przekracza 10 000 ppm. Więcej nie można zmierzyć, ponieważ skala miernika się kończy.
Podobnie wygląda sytuacja w wózeczkach dla niemowląt. Wykonane są one z materiałów sztucznych, nieprzepuszczających wody i powietrza. Bardzo często widzimy wózek za kilka tysięcy złotych, ze szczelnie zasłoniętym przodem
Aby zmniejszyć ryzyko SIDS wystarczy zastosować wentylację, czyli stałą wymianę powietrza w pomieszczeniu, oraz nie zamykać dziecka w łóżeczku w rodzaju komory. Należy także wybierać wózeczki z odsłoniętym przodem i dobrą wentylacją.
5. Jakie ćwiczenia motoryczne dla szkrabów i przedszkolaków zapobiegają dysleksji?
Aby zapobiegać dysleksji oferujmy dziecku wszystkie zabawy, które angażują podstawową funkcję mózgu, która warunkuje orientację przestrzenną wzrokową, ruchową i czuciową - naprzemienność ( czyli korelację prawej i lewej półkuli oraz górnych i dolnych partii mózgu).
Koordynacja wzrokowo-ruchowa przestrzennego prowadzenia oka i ręki, niezbędna do analizy i odwzorowywania zapisu językowego i matematycznego, wyrabiana jest poprzez:
-ćwiczenia motoryki dużej np. brachiację, naśladowanie lokomocji zwierząt ( raczkowanie różnymi stylami), wodzenie wzrokiem po śladzie oraz,
-motorykę małą np. malowanie, rysowanie, grę na instrumencie.
W przypadku profilaktyki dysleksji u najmłodszych dzieci (powyżej 1-go roku życia), które etap raczkowania mają już za sobą, proponujemy maluchom nowe zabawy odpowiednie dla wieku Nacisk należy położyć na motorykę dużą czyli ruch fizyczny. Wiele z poniższych zabaw maluchy po prostu kochają i nie trzeba do nich nawet zachęcać. Wystarczy po prostu zaoferować dzieciom taką możliwość.
Oto lista ćwiczeń naprzemiennych, które budują, wzmacniają lub odbudowują połączenia neuronowe pomiędzy prawą i lewą półkulą oraz górnymi i dolnymi partiami mózgu:
-naprzemienna brachiacja- potężna technika balansująca pracę mózgu - niestety obecnie często pomijana, ponieważ na placach zabaw i w szkołach brak odpowiednich drabinek,
-naśladowanie lokomocji zwierząt - różne style poruszania się na czterech kończynach to ćwiczenia yogi dla dzieci, które odbywają się w ruchu (https://www.youtube.com/watch?v=kjFb40DwwLs). Najlepiej samemu nauczyć się tych sposobów poruszania się, aby zaprezentować ćwiczenia i poprosić malucha o naśladownictwo. Wszystkie style poruszania się na czterech kończynach u dorosłych, są zbawienne dla odpoczynku narządów wewnętrznych.
-obroty ramion, naśladowanie lokomocji ptaków, ruchy równoczesne i naprzemienne,
-obroty lub przetaczanie głowy po kole i po krzyżu (do przodu, do tyłu, na prawy bok, na lewy bok}
-pływanie różnymi stylami,
-rowerek stacjonarny i zwykły,
-taniec, układy choreograficzne,
-chodzenie-balansowanie po śladzie, np. po drążku, krawężniku, lub po śladzie leniwej ósemki i innych kształtach np. koła,
-chodzenie po kwadratowych klepkach chodnikowych bez następowania na linie,
- gra w klasy,
-naprzemienne kopanie piłki lub kozłowanie (raz prawą-raz lewą),
-gry z piłką, które wiążą się z wodzeniem wzrokiem w różnych kierunkach,
-wodzenie wzrokiem za piłeczką lub maskotką po śladzie koła, leniwej ósemki, wahadła; prawa-lewa, góra -dół,
-kibicowanie meczom tenisa i piłkarskim- w świecie realnym (nie w telewizji),
-żonglowanie piłeczką, (Leonardo da Vinci nauczył się żonglerki tylko po to, aby ćwiczyć mózg.)
-rysowanie, malowanie leniwych ósemek np. jadalną farbą po szybie balkonowej lub mydlinami po lustrze w łazience,
malowanie i rysowanie na dużych powierzchniach: ścianie pokrytej farbą tablicową, rolce papieru do rysowania IKEA, przenośnej, zmywalnej ściance z plexiglass uformowanej w mostek za pomocą sznurka przeciągniętego przez dziurki,
-nauka gry na fortepianie w formie miłej zabawy.
Ćwiczenia wykonujemy w tempie wygodnym dla dziecka a chodzenie po śladzie i wodzenie wzrokiem w tempie umiarkowanym.
Poza tym można wykonywać wszystkie ćwiczenia Brain Balance, Brain Gym lub Brain Yoga na naprzemienność (czyli jak już mówiliśmy na korelację prawej i lewej półkuli z górnymi i dolnymi partiami mózgu).
-Brain Balance lub Brain Gym to układy choreograficzne - podstawowe ruchy to naprzemienne klepnięcia, dotknięcia typu prawa dłoń-lewe kolano lub lewy łokieć-prawe kolano, kroki marszowe lub taneczne w różnych kierunkach, przód- tył, na boki, po kole, obroty. Można z tych elementów ułożyć układ choreograficzny i ćwiczyć-tańczyć z muzyką. (https://www.youtube.com/watch?v=hoU82nqq35w}
-Ćwiczenie Brain Yoga to zadziwiająca technika korelująca pracę wszystkich obszarów mózgu:
-język dotyka podniebienia,
-prawa rączka trzyma płatek lewego ucha, lewa rączka trzyma płatek prawego ucha,
-i z taką pozycją rąk wykonujemy przysiady:
-przysiad z wdechem
-powstanie z wydechem.
Jak można zauważyć wszystkie elementy są naprzemienne, łącznie z oddechem, który jest jak gdyby,,na odwrót".
https://www.youtube.com/watch?v=18pFnxzg3VE
-Orzeł to pozycja yogi zapobiegająca dyslekcsji (na obrazku)- postawę utrzymuje się przez kilka wdechów i wydechów (3-8). Postawę prezentujemy pytając dziecko np. ,,Umiesz zrobić tak?"
Życzymy rodzicom i dzieciom udanej zabawy!
6. Jak wygląda trening słuchu absolutnego metodą Domana?
Trening słuchu absolutnego przypomina prezentację liczb metodą Domana. Dźwięki prezentujemy podobnie jak liczby prawdziwe: 3 razy dziennie po 10 wysokości. Trening prowadzony bez przerw trwa od około 31 dni (dla trzech oktaw) do około 79 dni (na fortepianie lub pianinie o 8-miu niepełnych oktawach).
Pierwsze dziesięć dźwięków prezentujemy przez 5 dni. Następnie każdego dnia dodajemy jeden dźwięk od góry i jeden dźwięk od dołu odejmujemy wg listy zakładce Muzyczne bity Inteligencji. W przypadku przerwy zaczynamy w tym miejscu, w którym skończyliśmy.
Metoda jest 100 % skuteczna w przypadku niemowląt przed 1-m rokiem życia i skutkuje słuchem absolutnym fortepianowym. Instrument ten ma strój temperowany, który nie uwzględnia ćwierćtonów pomiędzy dźwiękami krzyżykowymi i bemolami. Do treningu słuchu dla przyszłych skrzypków aplikacja powyższa nie jest zalecana. Słuch skrzypcowy należy wyrabiać za pomocą oryginalnego instrumentu, a osoba prezentująca dźwięki powinna być profesjonalnym skrzypkiem.
7. Jak rozwijać wzrok noworodka metodą Domana?
Czy wiesz, że noworodek, który w pierwszych dniach życia nie zobaczy światła będzie w przyszłości niewidomy? Nie dlatego, że jego narząd wzroku jest chory, lecz z powodu braku stymulacji połączeń nerwowych w mózgu, niezbędnych do odbioru i analizy obrazu. Istnieje wiele dzieci, które słabiej widzą, pomimo zdrowego narządu wzroku, a ich problemy wynikają z uszkodzenia mózgu lub braku dostatecznej ilości bodźców wzrokowych we wczesnym dzieciństwie. Wzrok dziecka rozwija się w użyciu, poprzez przetwarzanie odpowiedniej ilości znaczących informacji wizualnych.
Karty do stymulacji wzroku noworodków to czarno-białe plansze w formacie 28 cm/28cm. Karty pokazujemy pojedynczo, w dobrym oświetleniu (padającym na planszę nie na dziecko!) nieruchomo, czekając aż maleństwo zlokalizuje obraz wzrokiem. Wtedy nieco głośniej i bardzo wyraźnie informujemy noworodka o treści np. ,,kot". Gdy dziecko namierzy obraz i spróbuje skupić wzrok na planszy na sekundę lub dwie - wtedy możemy odłożyć kartę. Nie należy przesuwać karty przed wzrokiem dziecka ani nią poruszać. Dziecko jest bardzo bystre, ale jego wzrok jest jeszcze słaby. Dlatego nie należy utrudniać potrząsając planszą. Karty możemy pokazywać już od urodzenia po 1 karcie - 10 x dziennie. Każdego (następnego) dnia wybieramy inną, nową planszę. Karty pokazujemy w czasie przewijania noworodka.
Nie pokazujemy plansz dzieciom śpiącym, zmęczonym, kapryśnym ani głodnym. Kiedy dziecko nie jest w formie, możemy danego dnia w ogóle zrezygnować z pokazu.
Po kilku dniach stymulacji powinniśmy zauważyć, że czas, w którym dziecko namierza kartę wzrokiem jest coraz krótszy.
Po stymulacji wzroku od urodzenia, kiedy dziecko nauczy się dłuższego włączania wzroku, w wieku około 8-10 tygodni maleństwo jest gotowe do sesji czytania i prezentacji bitów inteligencji.
Karty do prezentacji - stymulacji wzroku powinny być wydrukowane oryginalnym formacie 28cm/28cm. Należy się upewnić z jakiej odległości noworodek zobaczy cały obrazek, który jest dość duży.
Czarno- białe karty służą także do dekoracji otoczenia dziecka. Kontrastowe obrazy stanowią świetną motywację do pełzania po pochyłej podłodze oraz do poruszania się wzdłuż domowej galerii. Karty do dekoracji podłogi pochyłej powinny być mniejsze i drukujemy je w formacie A4, aby następnie przyciąć do kwadratu. Galeria obrazów na pochyłej podłodze jest oglądana przez dziecko z bliższej odległości, stąd mniejszy format umożliwia objęcie wzrokiem całego obrazka. Taki format ponadto zachęci dziecko do zbliżania się do kolejnych obrazków. Karty w otoczeniu noworodka należy często wymieniać.
8. Jak rozwijać noworodka w czasie spędzanym na brzuszku?
Od 1992 r. Amerykańska Akademia Pediatrii zaleca dzieciom spanie na plecach, które ma zapobiec syndromowi nagłej śmierci niemowląt (SIDS). Chociaż wskaźnik SIDS od rozpoczęcia kampanii zmniejszył się o 50%, niezamierzoną konsekwencją nowej tendencji okazał się gwałtowny wzrost w deformacjach czaszki u niemowląt. Dodatkowo zbyt długi czas spędzany w fotelikach samochodowych, nosidełkach spowodował opóźnienie w zakresie zdolności motorycznych, umiejętności społecznych i rozwoju zdolności poznawczych w stosunku do niemowląt, które śpią w na brzuszkach. W związku z tym zaleca się w ciągu dnia umieszczanie noworodków i niemowląt na brzuszkach, aby zrekompensować opóźnienia w czynnościach motorycznych związane z pozycją snu na pleckach. Jak wiadomo noworodki najintensywniej poruszają się podczas snu na brzuszku, jednak rodzice w związku z kampanią przeciwko SIDS mają obawy o bezpieczeństwo dziecka. Jeżeli nasz maluszek śpi na pleckach, zrekompensujmy mu cenny czas na brzuszku w ciągu dnia.
Kiedy noworodek leży na brzuchu i ćwiczy podnoszenie głowy, przygotowuje się do samodzielnego odkrywania świata, pełzania i raczkowania. ,,Czas na brzuszku pomaga dziecku budować siłę mięśni pleców, nóg, ramion i szyi" - twierdzi Joanne Cox, M.D., pediatra w Children's Hospital w Bostonie. Pomaga to w dalszym rozwoju motorycznym, takim jak pełzanie, przewracanie się, siedzenie i raczkowanie".
Regularne spędzanie czasu na brzuszku pomaga także dziecku uniknąć tworzenia się płaskiego miejsca w tylnej części główki.
Czas na brzuszku jest szczególnie wskazany dla dzieci, które cierpią na nienaturalne przechylenie główki, ponieważ dzięki tej pozycji mięsień szyi, sztywny i napięty, tworzy ochronny statyw.
Może się zdarzyć, że dziecko nie od razu będzie chciało leżeć na brzuszku. Wiele dzieci początkowo nie lubi treningu brzucha, ale stopniowo ich mięśnie nabierają siły - mówi pediatra Ari Brown, M.D., autor książki Baby 411 (Windsor Peak Press). "Podnoszenie głowy wymaga trochę pracy i nie zawsze jest przyjemnie" - mówi. "To jest trening".
Wg Ari Brown zaczynamy trening od urodzenia krótkimi sesjami - od 30 sekund do jednej minuty Jeśli dziecko płacze lub po prostu kładzie głowę, próbujemy ponownie później, Celem treningu są trzy pięciominutowe sesje dziennie, które na przestrzeni 2-ch miesięcy staramy przedłużyć o co najmniej 15 minut czasu na brzuszku dziennie. Jednocześnie zachęcamy dziecko do dłuższej zabawy na brzuszku. Jeżeli dziecko przewraca się i samodzielnie spędza czas na brzuszku, możemy zaprzestać treningu.
Jak i gdzie kładziemy dziecko na brzuszku?
Wg Glenna Domana idealnym środowiskiem dla nowonarodzonego dziecka jest podłoga, która jest:
1. Bezpieczna
2. Czysta
3. Ciepła
4. Miękka
5. Płaska
Podłoga powinna być umyta łagodnym mydłem i zdezynfekowana alkoholem. Wszystkie gniazdka elektryczne powinny być zabezpieczone a przewody pochowane. Drzwi i okna powinny być szczelnie zamknięte aby uniknąć przeciągów. Reszta jest prosta: kładziemy czysty koc, matę, materacyk lub specjalny tor do raczkowania (pochyłą podłogę) na podłodze a na nim dziecko na brzuszku. Ze względów bezpieczeństwa, powinniśmy to robić tylko wtedy, gdy my lub inny odpowiedzialny opiekun uważnie obserwuje malucha. Oczywiście możemy używać do tego celu tylko pochyłej podłogi do raczkowania i łączyć zabawę na brzuszku z treningiem pełzania. Metodą Domana. (,,Jak wspierać rozwój ruchowy noworodka?" tu )
"Czas na brzuszku to świetny czas na zabawę i interakcję z dzieckiem", mówi Leann Kridelbaugh, lekarz medycyny, pediatra z Children's Medical Center w Dallas. Lekarka twierdzi, że śmiało można rozpocząć tę zabawę, gdy tylko nasz noworodek wróci do domu ze szpitala. Na początku zaleca organizowanie bardzo krótkich (3- do 5-minutowych) sesji dwa lub trzy razy dziennie, najlepiej tuż po przewijaniu dziecka. W miarę jak dziecko staje się coraz większe i mocniejsze, możemy przedłużać ten czas od 40 do 60 minut dziennie.
Aby zaangażować maluszka w zabawę, rodzice za radą specjalistów, zwykle kładą zabawki poza zasięgiem dziecka lub opierają czarno-białe plansze o ścianę, aby umożliwić stymulację wzroku. Najlepiej jest położyć się koło dziecka i nawiązywać interakcję, pokazywać plansze i zabawki, zachęcać do poruszania się i sięgania po przedmioty.
Z kolei wg Metody Domana możemy udekorować pochyłą podłogę czarno-białymi kartami, aby zachęcić noworodka do poruszania się na brzuszku wzdłuż galerii obrazów. Jak wykorzystać czas na brzuszku do naturalnej i odruchowej nauki pełzania Metodą Domana opisaliśmy w artykule ,,Jak wspierać rozwój ruchowy noworodka?" tu.
9. Litera to fonem. Jak stosować elementarz dla noworodków?
Elementarz dostępny jest w formacie A4. Format A5 (czyli 2 karty na stron) tu.
Karty możemy udostępnić maluszkom do studiowania w czasie spędzanym na brzuszku , wykonać zawieszki, umieścić w albumie lub segregatorze, bądź wykonać książeczkę, laminując i bindując karty.
Sposoby pokazywania kart noworodkom i niemowlętom:
- studiowanie na brzuszku opisane w artykule ,,Jak rozwijać noworodka w czasie spędzanym na brzuszku?" tu,
- zawieszka,
- obrazki w pokoju lub salce do zabaw,
- odwracanie uwagi dziecka w czasie przewijania,
- zabawy wizualne z noworodkiem (namierzanie wzrokiem) opisane w artykule ,,Jak rozwijać wzrok noworodka Metodą Domana?" tu,
- czytanie lub opowiadanie dziecku treści dziecku w formie książeczki,
Litera to fonem.
Wg reguł czytania globalnego znajomość liter przeszkadza w nauce czytania i to prawda, jeśli uczymy dziecko nazw liter np. gie, ef, szy, czy, iks, igrek, żet. Do czytania globalnego nazwy liter zupełnie nie są potrzebne, ponieważ same są słowami, z ktrórych nie da się złożyć wyrazów, np. ka-o-te. lub ky-o-ty. Użycie liter nie przeszkadza natomiast, jeśli wszystko zależy od prawidłowego fonetycznego wybrzmienia litery (jej faktycznego dźwięku lub jakby powiedział Glenn Doman - dźwięku prawdziwego), który prezentuje się dzieciom. Innymi słowy, znajomość liter pomaga w nauce czytania, jeśli zaprezentujemy brzmienie litery jako f o n e m u bez żadnych dźwięków dodatkowych. Naszym zdaniem łatwiej nauczyć dzieci sprawnie czytać i poprawnie pisać w języku polskim, zapoznając je z polską fonetyką podczas zabaw z fonemami. Czytając dziecku elementarz podajmy tylko fonemy bez dźwięków dodatkowych np. ,,b: ( nie ,,by", ,,ks" ( nie ,,iks"), ,,y" (nie ,,igrek) , ,,ń" ( nie ,, niii) itd.
Elementarz możemy także prezentować jako:
- obrazek w samochodzie lub w wózeczku,
- dekoracja sypialni dziecka,
- dekoracja pochyłej podłogi
- kart można używać do stymulacji wzroku u najmłodszych dzieci oraz prezentacji alfabetu dzieciom starszym.
10. Podstawy metody Domana
Rozpoczynanie nauki w możliwie najmłodszym wieku
Uczenie dziecka można zacząć od samych narodzin. Bodźce i informacje dostarczane dziecku za pomocą zmysłów rozwijają ścieżki sensoryczne mózgu. Zdaniem Glenna Domana każdy wiek jest odpowiedni do rozpoczęcia nauki ale im prędzej to nastąpi tym nauka będzie łatwiejsza a jej rezultaty lepsze. Noworodki uwielbiają stymulację wzrokową, słuchową, dotykową oraz ruchową. Nowonarodzone dzieci są nadzwyczaj ruchliwe. Noworodek, który ma stworzone po temu bezpieczne warunki najintensywniej porusza się podczas snu. Położony na brzuchu noworodek jest w stanie nawet przemieszczać się. Oczywiście powinno to się odbywać pod czujnym okiem rodziców. Ćwiczenia z noworodkiem powinny być prowadzone delikatnie, ostrożnie i z dużą uwagą. Powinny być one zaprojektowane przez dobrego neurologa lub doświadczonego rehabilitanta. Wzrok i słuch noworodka rozwijąją specjalnie zaprojektowane przez Glenna Domana karty do czytania z bardzo grubą czcionką, kontrastowe czarno-białe karty z sylwetkami prezentowane z informacją werbalną, tablice - szachownice z sylwetkami, kształtami i figurami geometrycznymi, czarne sylwetki z kolorowymi śladami do wodzenia wzrokiem po śladzie. Rozwój ruchowy stymulowany jest specjalnym programem czynnym i biernym, m.in. ćwiczeniami przygotowującymi do raczkowania i brachiacji Szczególnie wdzięcznymi odbiorcami faktów czysto intelektualnych są dzieci pomiędzy trzecim a piątym miesiącem życia. Ich ścieżki wzrokowe i słuchowe są już dobrze rozwinięte przy stosunkowo niewielkiej zdolności do przemieszczania się. Glenn Doman nazywa te dzieci rasowymi intelektualistami. Na tym etapie możemy zacząć pełen program czytania i bitów inteligencji. Przy odpowiednio stworzonych warunkach 3- miesięczne maluchy są już mistrzami pełzania i mogą konkurować z niejednym komandosem.
Radosne podejście i forma zabawy
Złotą zasadą wczesnego nauczania są słowa Glenna Domana - pioniera pracy z najmłodszymi dziećmi: ,,Nauka jest zabawą. (...) Jeżeli ty i dziecko nie bawicie się dobrze, przerwij natychmiast - robisz coś źle." Zarówno rodzic jak i dziecko powinni podchodzić do nauki z radością i entuzjazmem tak aby zabawa ta zawsze była przyjemnością. Zdaniem Domana uczenie dla maleńkich dzieci jest nagrodą, przywilejem i wielką przyjemnością o czym trzeba zawsze pamiętać, aby nie zrobić niczego co mogłoby zniszczyć tę naturalną postawę dziecka. Zdaniem Domana naprawdę trudno cokolwiek zepsuć ucząc maleńkie dzieci i nawet nieporadne uczenie odnosi zaskakująco lepsze rezultaty niż nierobienie nic z małymi dziećmi. Nigdy jednak nie wolno złamać złotej zasady, która mówi, że uczenie maleńkich dzieci zawsze powinno być dobrą zabawą.
Odpowiednia pora na zabawę
Odpowiedni czas na zabawę jaką jest uczenie małego dziecka to pora w ciągu dnia kiedy zarówno matka jak i dziecko są szczęśliwi i w dobrej formie. Dziecko powinno być wypoczęte, najedzone i wesołe. W przeciwnym wypadku najpierw należy zadbać o komfort dziecka a dopiero potem zacząć zabawę. Kiedy dzień jest nieodpowiedni ponieważ wszystko źle się układa, matka i dziecko są rozdrażnieni. W taki dzień najlepiej odłożyć naukę na lepsze dni. Zawsze należy pamiętać, że nauka powinna być zarówno dla rodziców jak i dziecka radością oraz okazją do wspólnej zabawy. Czas trwania zabawy zależy od zainteresowania dziecka Zawsze należy kończyć zabawę zanim dziecko będzie chciało skończyć. Zdaniem Domana trzymanie się tej zasady podsycać będzie w dziecku naturalne pragnienie uczenia się. Wymaga to od rodziców umiejętności przewidywania o czym myśli dziecko na chwilę przed nim. Nigdy nie należy przeciągać uczenia maleńkiego dziecka do momentu kiedy dziecko samo będzie chciało skończyć. Uczucie przesytu mogłoby zniszczyć w dziecku naturalną ekscytację z jaką dziecko oczekuje na kolejną zabawę.
Sprawne pokazywanie materiałów
Zdaniem Glenna Domana dzieci uczą się bardzo szybko i dlatego materiały należy pokazywać dziecku również bardzo szybko. Najlepszą metodą sprawnego przedstawiania faktów jest prezentacja za pomocą flesz kart. Jest to metoda najlepiej przystosowana do szybkiej percepcji faktów jaką charakteryzują się maleńkie dzieci. Pokazywanie flesz kart małemu dziecku powinno się odbywać tak szybko jak tylko potrafi to zrobić pokazujący. Zdaniem Domana sama szybkość może wpłynąć na to czy dana sesja zabawy będzie udana. Dzieci są na tyle bystre, że nie potrzebują się wpatrywać aby zauważyć wszystkie szczegóły i przyswajają obraz natychmiast, tak jak aparat fotograficzny.
Radosne brzmienie głosu i intonacja podkreślająca znaczenie
Bardzo ważny jest sposób przekazywania informacji a zwłaszcza radosny, pełen entuzjazmu ton głosu. Dzieci cenią sobie u rodziców melodyjną intonację wspomagającą zrozumienie, nie mechaniczne lecz pełne entuzjazmu brzmienie głosu, frapujący i intrygujący sposób przekazywania informacji, niekiedy odrobinę inwencji aktorskiej i udawania przy odczytywaniu trudnych, ,, poważnych" słów . Dzieci uwielbiają tajemnice, w których biorą udział i czują się wyjątkowe otrzymując od osoby dorosłej uwagę oraz dostęp do ,,tajemniczej" naukowej wiedzy. Wg Domana jest możliwe szybkie pokazywanie materiałów z jednoczesnym ciekawym przekazem informacji z entuzjazmem i zainteresowaniem.
Częste wprowadzanie nowego materiału
Nowy materiał jest atrakcją dla dziecka i nie powinno się zwlekać z wprowadzaniem go do momentu kiedy dziecko opanuje do perfekcji stary. Najprawdopodobniej próby wyuczenia w 100% starych informacji znudzą i zniechęcą dziecko na tyle, że nowe informacje nie wzbudzą już żadnego zainteresowania. Takie podejście znamy ze szkoły. Lepszym pomysłem jest częste wprowadzanie nowego materiału niezależnie od stopnia opanowania starego. Faktycznie dziecko opanowuje więcej wiedzy niż my się tego spodziewamy a chęć odkrywania i poznawania nowości będzie zaspokojona. Zaspokojona ciekawość przynosi poczucie spełnienia i podwyższa motywację dziecka do dalszej nauki.
Systematyczne wykonywanie programu
Regularność jest ważna ale nie może być ona przestrzegana na siłę. W żadnym wypadku wolno zmuszać dziecka do nauki. Nauka powinna dla dziecka być przyjemnością dlatego uczyć można małe dzieci, tylko wtedy kiedy chcą i kończyć nauczanie zanim dziecko będzie chciało skończyć Systematyczność bardzo zależy od zaplanowania programu i wcześniejszego przygotowania materiałów. Program, który jest skromny ale systematycznie wykonywany będzie sprawiał większą radość dziecku niż nieregularne przeładowane sesje. Zbyt ambitne przedsięwzięcie może przytłoczyć rodziców na tyle, że będą angażować się w jego realizację sporadycznie. Program wykonywany nieregularnie będzie najprawdopodobniej mało skuteczny. Dziecko będzie niewiele zapamiętywało i rozumiało co w konsekwencji tylko zniechęci je do dalszej nauki. Prawdziwe postępy można osiągnąć ucząc małe dzieci w miarę możliwości codziennie. Postępy w przypadku małych dzieci oznaczają prawdziwą wiedzę, która daje dzieciom radość, poczucie sukcesu i motywację do codziennej nauki. Jeżeli z jakiegoś powodu jesteśmy zmuszeni odłożyć program nie będzie to wielki problem pod warunkiem, że zdarzać się będzie to dość rzadko. W przypadku przerwy spowodowanej np. przeprowadzką czy narodzinami dziecka po powrocie kontynuujemy program w miejscu, w którym zatrzymaliśmy się. Nie cofamy się i nie robimy powtórzeń materiału. Choroba uczonego dziecka nie jest sama w sobie powodem do przerywania nauki jeżeli dziecko czuje się na tyle dobrze, że nadal chce się uczyć. Nie należy odbierać dziecku przyjemności płynącej z nauki z powodu choroby.
Zapas starannie przygotowanych materiałów
Dzieci przerabiają materiał bardzo szybko i pokazywanie starych materiałów tylko z tego powodu, że nie mamy nowych to jedyny błąd, którego małe dziecko nie będzie tolerowało. Nudzenie dziecka jest najgorszym błędem jaki można popełnić w trakcie wczesnego uczenia. Należy wcześniej przygotować zapas materiału aby zacząć naukę pełną parą. Materiały należy uzupełniać z wyprzedzeniem tak aby zachować dystans. Najlepsze jest wyprzedzenie rzędu jednego miesiąca. Zapewnia ono komfort psychiczny matce, która nie musi w pośpiechu przygotowywać materiałów na jutro. W razie potrzeby lepiej przerwać program do momentu uzupełnienia materiałów. Nigdy nie wolno ulec pokusie pokazywania ciągle tych samych materiałów.
Powtarzanie czynności dla rozwoju nowych umiejętności
Dzieci uczą się najlepiej przez powtarzanie. Powtarzanie tworzy stymulację. Jest to główny powód, dla którego dzieci do znudzenia domagają się powtarzania ulubionej czynności lub czytania ulubionej książeczki. Dzieci poprzez powtarzanie opanowują do perfekcji czynności, zapamiętują słowa a jednocześnie programują i wzmacniają swoje ścieżki czuciowe mózgu. Należy pozwolić a nawet zachęcać dziecko do powtarzania czynności, które rozwijają nowe umiejętności.
11. Neurologiczne podstawy uczenia się metodą Domana
..Każde dziecko w momencie urodzenia ma większą inteligencję potencjalną, niż inteligencja, której używał Leonardo da Vinci. " Glenn Doman
Dlaczego wczesne uczenie się powoduje rozwój mózgu?
Wczesne uczenie się umożliwia dziecku tworzenie połączeń neuronowych w procesie zwanym rozwojem neurologicznym mózgu. Podczas tego procesu nowe połączenia neuronowe tworzą zaawansowaną sieć zwaną organizacją neurologiczną mózgu. Poziom inteligencji dziecka zależy od poziomu zaawansowania organizacji neurologicznej. Im wyższy i bardziej zaawansowany poziom, tym wyższy iloraz inteligencji dziecka. Rozwój neurologiczny mózgu jest procesem dynamicznym i zawsze zmiennym. Wg Glenna Domana fizjoterapeuty i prekursora wczesnego nauczania, u dziecka przeciętnego, rozwój neurologiczny postępuje w tempie przeciętnym, u dziecka uzdolnionego proces ten zachodzi w tempie szybszym niż przeciętne, natomiast u dzieci z uszkodzonym mózgiem proces ten jest całkowicie zatrzymany.
Czy rozwój neurologiczny mózgu można przyspieszyć?
Zdaniem Domana, tempo rozwoju neurologicznego mózgu można zarówno przyspieszyć jak i spowolnić, odpowiednio dostarczając bodźców i informacji lub ograniczając dziecku możliwości uczenia się. Rozwój neurologiczny można także zainicjować u dzieci z ciężkim uszkodzeniem mózgu, poprzez odtworzenie wzorców zachowań rozwojowych zdrowego dziecka. Jeżeli chcemy przyspieszyć rozwój neurologiczny, należy zapewnić dziecku więcej bodźców i informacji. ,, Jeśli chcesz pobudzić centralny system nerwowy (mózg) możesz to zrobić przez dostarczenie bodźców ze zwiększoną częstotliwością, intensywnością i czasem trwania” (Glenn Doman) Im więcej stymulacji otrzyma mózg tym wyższa będzie jego organizacja neurologiczna.
Wg Glenna Domana umysł ludzki nieograniczenie przewyższa wszystkie komputery świata. Żaden komputer nie jest w stanie przeprowadzić spontanicznie rozmowy na poziomie 3 letniego dziecka. Mimo to umysł ludzki podobnie jak komputer jest całkowicie zależny od wprowadzonych do niego danych.
Jakie znaczenie ma wiek w uczeniu się?
Intensywność i tempo rozwoju neurologicznego są odwrotnie proporcjonalne do wieku. Z fizjologicznego punktu widzenia, tempo rozwoju neurologicznego jest najszybsze zaraz po urodzeniu i ulega stopniowo spowolnieniu w późniejszych latach życia. Najbardziej widoczną oznaką intensywności rozwoju neurologicznego maleńkiego dziecka jest przyrost masy jego mózgu. W chwili narodzin mózg noworodka waży 1/4 masy jaką osiągnie w dorosłości. Jednak, co najbardziej interesujące, to w pierwszych dwóch latach życia przyrost masy mózgu dziecka jest największy, a mózg dwulatka waży już 3/4 masy mózgu dorosłego człowieka. To oznacza, że mózg najmłodszego dziecka jest fizjologicznie przystosowany do najintensywniejszego rozwoju neurologicznego.
Czy małe dziecko może i powinno się uczyć?
Im młodsze dziecko tym łatwiej i szybciej się uczy. W chwili narodzin, mózg noworodka posiada 200 miliardów neuronów czyli tą samą liczbę, którą potencjalnie może posiadać w dorosłości. Wg Glenna Domana pojemność mózgu noworodka jest dziesięciokrotnie większa od pojemności Archiwum Narodowego Stanów Zjednoczonych Ameryki. Mózg najmłodszego dziecka jest więc fizjologicznie przystosowany do intensywnego gromadzenia informacji. Jednak prawie połowa tych komórek stopniowo zacznie ulegać ubumieraniu, jeżeli nie zostaną dostatecznie aktywowane w pierwszych latach życia dziecka. Oznacza to także, że neurony, które zostaną pozbawione informacji do przechowywania, zginą, a zdolność uczenia się w późniejszym wieku będzie poważnie zredukowana. Dzieje się tak dlatego, że mózg człowieka organizuje się i kształtuje według sposobu jego używania. Zdaniem Glenna Domana zdolność uczenia się jest odwrotnie proporcjonalna do wieku. Dziecko roczne uczy się szybciej od dziecka dwuletniego, dwulatek uczy się szybciej od trzylatka, trzylatek od czterolatka itd. Rozwinięcie pełnego potencjału ludzkiego zależy od aktywności mózgu we wczesnym dzieciństwie.
Co to jest mielinizacja i okienka rozwojowe?
Mózg noworodka dysponuje fantastyczną liczbą neuronów zdolnych do przechowywania informacji, a intensywny rozwój w pierwszych latach życia przyspiesza procesy uczenia się. Dodatkowym aspektem rozwoju neurologicznego maleńkiego dziecka jest mielinizacja, która umożliwia neuronom dużo sprawniejsze przewodnictwo elektrochemiczne, dzięki któremu sieć nerwowa funkcjonuje szybciej i skuteczniej. Występowanie zjawiska mielinizacji nazywane jest okienkiem rozwojowym. Okienko rozwojowe to okres krytyczny, reprezentujący wąski przedział czasowy, w którym specyficzny obszar mózgu wykazuje zapotrzebowanie i jest podatny na odpowiednie bodźce. Okienko rozwojowe to także okres, w którym ten sam obszar mózgu jest wrażliwy na brak stymulacji lub oddziaływań środowiskowych. Np. jeżeli noworodek nie zobaczy światła w ciągu pierwszych 6 miesięcy życia jego wzrokowe ścieżki sensoryczne ulegną degeneracji i obumarciu. W pierwszych 8-miu a szczególnie w pierwszych 3-ch latach życia, w rozwoju mózgu dziecka występuje szereg krytycznych okienek rozwojowych , odpowiedzialnych za nabycie poszczególnych typów inteligencji. Po zamknięciu się okienka rozwojowego, uczenie się w obrębie danego tupu inteligencji jest bardzo trudne, a niekiedy prawie niemożliwe. Niemowlęta i szkraby wykazują nadzwyczajne zdolności uczenia się. Od otoczenia, a w szczególności od rodziców zależy czy te zdolności zostaną w pełni wykorzystane.
Czy istnieje w neurologii pojęcie fizjologicznej gotowości mózgu do nauki? Czy malutkie dzieci powinny uczyć się gry na instrumencie, pływania, tańca?
Wg Glenna Domana to funkcja mózgu określa jego strukturę. Innymi słowy jesteśmy tym kim jesteśmy ponieważ robimy to co robimy, nie odwrotnie. Ta prawda znana od starożytności tyczy się nie tylko muskulatury ciała, ale i umysłu, a zwłaszcza mózgu. Mózg, tak jak bicepsy, rozwija się w działaniu. ,,Wzrost i rozwój mózgu są czystymi produktami użytkowania.” ( Doman, 2006).
Zdaniem Glenna Domana, im częściej używamy ścieżek sensorycznych i motorycznych mózgu, tym większy następuje fizyczny wzrost mózgu. Oznacza to, że im więcej bodźców wzrokowych, słuchowych, czuciowych, a także motorycznych przejdzie przez poszczególne kanały mózgu tym sprawniej będą one działały. Mózg człowieka rozwija się poprzez uczenie się i gromadzenie doświadczeń. Badania przeprowadzone przez Davida Krecha z Uniwersytetu w Berkeley dowodzą, że młode szczury pozbawione bodźców miały małe i niedojrzałe mózgi, natomiast te, wychowywane w środowisku bogatym w bodźce, miały mózgi dużych rozmiarów i wysoce rozwinięte, czego dowodem była ich wysoka inteligencja.
,,Mózg jest jedynym naczyniem, które charakteryzuje następująca cecha: czym więcej w nie wkładasz, tym więcej może pomieścić.(...) Spokojnie można stwierdzić, że mózg człowieka może pomieścić więcej niż moglibyśmy włożyć do niego w ciągu jednego życia - ale czym więcej wkładamy, tym lepiej on funkcjonuje". (Glenn Doman)
Zdaniem Domana pojęcie fizycznej lub umysłowej ,,gotowości’’" jako funkcji rozwojowej nie ma uzasadnienia w fizjologii mózgu. Malutkie dzieci potrafią i powinny pływać, ćwiczyć, tańczyć, a także uprawiać różne formy aktywności ruchowej i intelektualnej, już w wieku roku lub dwóch lat, ponieważ ciało i mózg rozwijają się w działaniu. ( Doman, 1990)
12. Jak pomnożyć inteligencję dziecka przekazując wiedzę encyklopedyczną metodą Domana?
Dlaczego metoda Domana przekazuje dziecku wiedzę encyklopedyczną?
Badania przeprowadzone przez Instytuty Osiągania Ludzkich Mozliwości w Filadelfii dowodzą, że dzieci posiadają wrodzoną pamięć fotograficzną. Wg Glenna Domana mózg człowieka przypomina aparat fotograficzny, który zapisuje wszystkie dane z prędkością światła, Oczywiście podobieństwo do aparatu fotograficznego na tym się kończy, poniewąż mózg nie tylko rejestruje informacje wizualne ale także dźwiękowe, węchowe, smakowe i dotykowe. Ponadto, lepiej od komputerów Narodowego Archiwum Stanów Zjednoczonych, przechowuje dane w pamięci masowej prawej półkuli mózgowej, która posiada zdolność automatycznego przetwarzania wszelkich informacji, które dotarły do człowieka na przestrzeni całego życia. Z drugiej strony, co najważniejsze, lewa pólkula mózgu analizuje, porządkuje i sortuje dane przy pomocy takich funkcji mózgu jak wyszukiwanie analogii oraz klasyfikację. Tworzy wokół faktów abstrakcyjną lecz funkcjonalną wiedzę, której konsekwencją jest zdolność człowieka do przetrwania.
Badania dowodzą, że ułatwiony i przyspieszony dostęp do tych danych jest możliwy tylko dzięki ścieżkom sensorycznym, które należy aktywować w młodym wieku. U najmłodszych dzieci, uruchomienie tych połączeń neuronowych nie stanowi najmniejszego problemu dzięki zjawisku okienka rozwojowego. Przed 6 - rokiem życia dzieci wykorzystują w procesach zapamiętywania 10 kwadrylionów neuronów. Niestety liczba ta maleje z wiekiem, jeżeli neurony te nie zostaną połączone synapsami. To czy neurony te zostaną zorganizowane w funkcjonalną sieć zależy od tego czy i jak były one stymulowane we wczesnym dzieciństwie. Unikalna technika przyspieszonego uczenia zwana bitami inteligencji autorstwa Glenna Domana łączy neurony prawej i lewej półkuli mózgowej w jedną sprawnie działającą funkcjonalną sieć. Od istnienia tej transpółkulowej siatki połączeń zależeć będzie zdolność przyspieszonego uczenia się w późniejszym wieku.
Jak możemy doprowadzić w trzydzieści sekund do milionów połączeń w mózgu dziecka?
Wg Glenna Domana możemy to zrobić podając 10 uporządkowanych, sklasyfikowanych i powiązanych ze sobą faktów. Podstawą całej inteligencji są fakty ale tylko jeżeli te fakty są ze sobą związane pojawią się u dziecka miliony wniosków. Tylko dzięki takiemu wykorzystaniu wiedzy encyklopedycznej, w sposób zrównoważony, powiększy się znacznie mózg dziecka i zangażowane zostanie myślenie konkretne oraz abstrakcyjne. Sklasyfikowane, uporządkowane praz powiązane ze sobą fakty to bity inteligencji
Jak przekazywać dziecku wiedzę encyklopedyczną bitami inteligencji?
Sesja przekazywania wiedzy encyklopedycznej bitami inteligencji trwa ok. 10 sekund ( 3x dziennie). Karty z bitami inteligencji należy pokazywać dziecku z odległości pół metra. Karty powinny być posegregowane seriami i uporządkowane nazwami w stronę rodzica. Z taką prędkością na jaką pozwalają nam ruchy palców oraz dobra dykcja, prezentujemy dziecku karty pojedynczo i odkładamy na drugą kupkę napisami do góry. Podczas prezentacji każdej karty wesoło ale także głośno i wyraźnie czytamy informację na jej temat . Podczas jednej sesji można prezentować nawet od 5 do 10 serii bitów inteligencji ( 1 seria to zwykle 10 kart). Do nauki najlepiej wykorzystywać godziny poranne. Sesje powinny być oddzielone przerwami przynajmniej pół - godzinnymi. W ciągu dnia pokazujemy bity w trzech sesjach. Początkowo cykl życia jednej cząstki informacji - bitu wynosi 10 dni czyli 30 prezentacji. Po kilku miesiącach oglądania programu inteligencji dziecko przyswaja bity po 15 prezentacjach czyli 5 dniach uczenia a niekiedy nawet jeszcze szybciej. Należy uważnie przyglądać się zainteresowaniu dziecka aby stwierdzić po ilu dniach dziecko przyswoi sobie pojedynczą serię cząstek. informacji czyli bitów.
Jak zaprojektowane są bity i kiedy czytamy poszczególne cząstki informacji?
Każda seria bitów inteligencji zawiera ok.10 kart. Na każdej karcie znajduje się dokładnie 10 programów inteligencji czyli 10 uporządkowanych rozszerzeń znaczenia informacji, które tworzą strukturę wiedzy. Prezentacja pierwszej cząstki informacji zwanej bitem trwa od 10 do 5 dni w zależności od zainteresowania dziecka. Po tym czasie serię bitów należy odłożyć aby ponownie do niej powracać i prezentować drugą, trzecią, itd. cząstkę informacji ( zawsze w odstępach co najmniej 14 dni od zakończenia poprzedniej cząstki informacji)
Wg Glenna Domana żywot każdej serii kart - bitów może trwać od 100 do 50 dni nauczania w zależności od szybkości uczenia się dziecka.
Czy dziecko odwracając głowę od kart pokazuje, że nie chce się uczyć metodą Domana?
Nie. Dziecko brakiem zainteresowania sygnalizuje, że już zapamiętało materiał. Z doświadczenia wiadomo, że dzieci potrafią przyswoić niektóre specyficzne serie cząstek informacji już po jednej prezentacji, Np. prezentując serię ssaków, z których wszystkie należą do gromady o łacińskiej nazwie MAMMALIA okazuje się, że taką informację wystarczy podać tylko jeden raz. Zawsze powinniśmy bacznie obserwować dziecko, ponieważ powtarzanie starego tzn. zapamiętanego materiału to jedyny błąd, którego maluch nie będzie tolerował.
13. Jak wspierać rozwój ruchowy noworodka metodą Domana?
,,Noworodki ludzkie to jedyne stworzenia, które po narodzinach są kładzione na plecach. Noworodki leżące na plecach patrzące na sufit są ułożone do góry nogami. Są wtedy w pozycji całkowitej bezradności. Połóż swoje dziecko na brzuchu. Jego głowa będzie we właściwym położeniu zgodnie z mechanizmami mózgu. Jego miękki brzuszek będzie chroniony przez podłoże, a jego plecki będą osłonięte przez twardy kręgosłup ułożony w naturalny sposób. Zobaczysz wtedy odruchy, które będą pchały ciało dziecka naprzód.'' Glenn Doman
Jak wykonywać ćwiczenia ruchowe z noworodkiem metodą Domana?
Zawsze przed ćwiczeniem należy powiedzieć dziecku co mamy zamiar robić. W trakcie ćwiczeń należy opowiadać dziecku o wszystkim co z nim robimy. Ćwiczenia wykonujemy delikatnie, ostrożnie, uważnie obserwując dziecko.
Jaka jest rola pełzania w rozwoju ruchowym noworodka?
Im noworodek więcej pełza tym szybciej osiągnie następny etap rozwoju. Jeżeli umożliwimy noworodkowi pełzanie to nie tylko odblokujemy jego funkcje poruszania się ale także przyspieszymy etap raczkowania i czworakowania. Pełzanie, raczkowanie i czworakowanie mają kluczowe znaczenie dla rozwoju rdzenia kręgowego, zamózgowia i móżdżka. Te partie mózgu będą lepiejj rozwinięte (lub szybciejj) jeżeli odblokujemy u nowonarodzonego dziecka ruch. Wpłynie to pozytywnie na konwergencję widzenia niezbędną do czytania i pisania.
Istnieje bardzo bliski związek pomiędzy pełzaniem a zdolnością przestawienia widzenia na bliską odległość. Dzieci, które nie pełzały i nie uczyły się przestawiania widzenia mają tendencję do bycia dalekowidzami. Widzenie z bliska jest fizycznie wspomagane przez pełzanie i raczkowanie. Umiejętność dobrego widzenia z bliskiej odległości jest charakterystyczna dla wysokorozwiniętych cywilizacji, które posiadają podłogi. Maleńkie dzieci, które mają dostęp do podłogi jako podstawowego przyrządu gimnastycznego rozwijają umiejętność dobrego widzenia z bliskiej odległości. Produktem widzenia z bliskiej odległości jest pismo.
Nowo narodzone dziecko nie posiada w pełni wykształconego stawu biodrowego. W kulturach, które pozwalają noworodkom na pełzanie prawie nie występują dysplazje stawu biodrowego. Dzieje się tak ponieważ nowo narodzone dzieci podczas pełzania mogą poruszać nogami w naturalnej pozycji. Niemałe znaczenie ma również fakt, że matki nie używają krzesełek ani leżaczków ale noszą dziecko na biodrach. Pełzanie noworodkowi umożliwią:
-odpowiednio przygotowana i ogrzana podłoga
-gołe łokcie, kolanka i stopy, które ułatwiają przyczepność
-dodatkowe atrakcje i zabawki na drodze, które zachęcą do odkrywania świata
-umieszczanie zabawek poza zasięgiem rączek ale w zasięgu widzenia
-pozwalanie dziecku na cieszenie się nagrodą, którą sam zdobył
-obecność rodziny na podłodze i dopingowanie dziecka
Zdarza się, ze podczas pełzania dziecko płacze. Płacz umożliwia noworodkowi podaż większej tlenu, który wspomoże ruchy dziecka. Pełzanie dla noworodka jest odpowiednikiem intensywnego joggingu u dorosłego.
Jak przygotować podłogę do pełzania?
Idealnym środowiskiem dla nowonarodzonego dziecka jest podłoga, która jest:
1. Bezpieczna
2. Czysta
3. Ciepła
4. Miękka
5. Płaska
Podłoga powinna być umyta łagodnym mydłem i zdezynfekowana alkoholem. Wszystkie gniazdka elektryczne powinny być zabezpieczone a przewody pochowane. Drzwi i okna powinny być szczelnie zamknięte aby uniknąć przeciągów. Wysoko nad podłogą należy umieścić jedną lub dwie żarówki podczerwone w celu ogrzania podłoża. Podłoga powinna być pokryta miękką ale dość śliską nawierzchnią w celu uniknięcia tarcia (np. materiały skóropodobne). Niemowlę powinno mieć minimum 15 okazji do pełzania lub raczkowania dziennie. Oczywiście dziecko, które sprawnie i celowo raczkuje potrzebuje przestrzeni do odkrywania świata. W miarę postępów jakie czyni, dystans jego poruszania będzie się wydłużał od centymetrów do metrów. Należy zwrócić uwagę na to w jakiej odległości od dziecka ustawić atrakcje, po które chce sięgnąć dziecko. Długość sesji poruszania się także będzie się wydłużać - od kilku minut do pół godziny. Zdaniem Glenna Domana niemowlę powinno spędzać na podłodze od czterech godzin dziennie do osiemnastu w przypadku dzieci, które śpią na podłodze. Najmłodsze dzieci najintensywniej poruszają się podczas snu. Noworodki intensywnie poruszają się przed snem i po przebudzeniu. Właśnie wtedy możemy położyć noworodka na brzuszku aby umożliwić mu pełzanie. Glenn Doman zaprojektował bezpieczny trakt do raczkowania i spania, który można zamontować dookoła niskiego łóżka lub materaca rodziców w formie litery ,,U".
Jakie znaczenie w rozwoju noworodka ma odruch chwytny?
Rozwijanie zdolności manualnych noworodka polega na ćwiczeniu odruchu chwytnego. Podczas ćwiczenia dziecko leży na pleckach a mama lub tata podają mu do obu rączek kciuki do trzymania lekko asekurując dłońmi garstki dziecka. Następnie rodzic podciąga za rączki całe ciało dziecka aż do wysokości paru centymetrów nad łóżeczkiem. Ćwiczenie powinno wykonywać się tak często jak dziecko wykazuje ochotę na chwytanie. Zawsze wtedy kiedy rodzice poczują rozluźnienie chwytu należy powoli opuścić dziecko z powrotem na łóżko nie zapominając o asekuracji . Ćwiczenie powinno wykonywać się nawet do 10 razy dziennie. Po dwóch tygodniach regularnych ćwiczeń, dziecko jest w stanie samo utrzymać na rączkach ciężar własnego ciała. Wg programu wspaniałej sprawności fizycznej Glenna Domana zwisanie na rączkach na kciukach mamy to nie tylko ćwiczenie, które rozwija zdolności manualne i koordynację noworodka. Równie ważną korzyścią jaką daje to ćwiczenie jest wzbogacanie środowiska odżywczego mózgu poprzez rozciąganie klatki piersiowej dziecka i dostarczanie większej ilości tlenu do mózgu. Noworodek powinien ciągle używać swojego odruchu chwytnego. Im więcej go używa tym szybciej jego mózg osiągnie następny etap rozwoju. To oznacza, że noworodek powinien wykonywać około 18 chwytów dziennie. Jeżeli dziecko leżące na plecach otrzyma kciuki mamy do trzymania (do obu rączek na około kilku sekund) to będzie wstanie wykonać 7 lub 8 odruchów chwytnych na minutę.
Pasywny program równowagi
Program pasywny równowagi dla noworodków zawiera następujące ćwiczenia:
1. Noszenie ostrożne dziecka w pozycji siedzącej z podpartymi pleckami (tyłem do rodzica, plecki przytulone do brzucha mamy), tak aby dziecko oglądało otoczenie.
2. Delikatne poruszanie w przestrzeni (samolot) widoczne na zdjęciu (rodzic powinien leżeć na plecach i dobrze trzymać dziecko).
3. Huśtanie na fotelu bujanym, dziecko leży na brzuszku na kolanach rodzica.
4. Bujanie delikatne (kołyska) na poduszce (dziecko leży na dużej poduszce na brzuszku) w kierunkach:
a) od główki do pięt
b) z boku na boczek
5. Krótka ostrożna jazda na poduszce (na odległość. ok. 40 cm dziecko leży na dużej poduszce na brzuszku) w kierunkach:
a) do przodu i do tyłu
b) na boki, w lewo i w prawo
6. Rotacja na poduszce (dziecko leży na dużej poduszce na brzuszku). - chwytamy za koniec poduszki od strony nóżek dziecka i poruszamy po rysunku koła
7. Kulanie. Dziecko leży na plecach, rodzic wkłada kciuk do prawej rączki dziecka i delikatnie sugeruje odwrócenie się w lewo - na brzuszek. Powtarzamy w odwrotnym kierunku.
8. Delikatny trucht z dzieckiem przytulonym do ciała rodzica ( brzuszek do brzuszka).
14. Jak nauczyć małe dziecko czytania metodą Domana?
Każdy kto uczy niemowlę czytania metodą Domana (najlepiej od urodzenia) i bacznie się przy tym przygląda jego poziomowi zainteresowania, odkryje w jakim tempie dziecko rzeczywiście zapamiętuje słowa. Właśnie wtedy odkryje ze zdumieniem i radością, że uczy się ono szybciej niż ktokolwiek przypuszczał. Roczne dziecko będzie potrafiło odczytać stosunkowo niewielkie czarno- białe słowa pisane odręcznie długopisem, dwuletnie dziecko będzie czytało proste książeczki oparte na zdaniach metodą Domana, trzyletnie dziecko będzie czytać książki, a czterolatek będzie czytał kolegom w przedszkolu.
Podstawą nauki czytania metodą Glenna Domana jest wprowadzanie słownictwa wg kategorii. Zaczynamy od kategorii najbliższych dziecku np. rodzina, części ciała, rzeczy dziecka, dom, żywność. W miarę poznawania świata przez dziecko można wprowadzać nazwy rzeczy coraz bardziej odległych i abstrakcyjnych.
Program czytania metodą Domana:
1. Etap pierwszy:
–pojedyncze słowa.
a) rodzina (imiona i stopnie pokrewieństwa)
b) części ciała
c) rzeczy dziecka
d) żywność i potrawy
e) dom i jego wyposażenie
f) zwierzęta
g) rośliny
h) środki lokomocji
i) czasowniki
- nazwy czynności
j) przymiotniki
- stany emocjonalne np. wesoły, smutny
-kolory
- kulinarne np. pomidorowy, truskawkowy
- przeciwieństwa parami np. mały duży
k) przysłówki np. ciemno, jasno, zimno, ciepło, głośno, cicho
2. Etap drugi:
– wyrażenia dwuwyrazowe
- rzeczownik z przymiotnikiem np. jogurt truskawkowy, czerwony samochód
- czasownik z przysłówkiem np. biegam szybko, klaskam głośno
- z czasownikiem ,,lubię” np. lubię czytać, lubię mleko
3. Etap trzeci:– proste zdania a) z czasownikem ,,jest” i przymiotnikami
b) z czasownikiem ,,lubić”"
c) z różnymi czasownikami
4. Etap czwarty:
– rozbudowane zdania z życiem przymiotników i przyimków np. nad, pod, w, do
5. Etap piąty:
– książeczki (po jednym zdaniu na stronie, na jedno zdanie przypada jedna ilustracja)
Dzienny program:
- dzienny materiał: do 1- 5 zestawów po 5 słów (5-25 słów dziennie)
- jedna sesja: 1-5 zestawów (5- 25 słów) prezentowanych tylko raz
- częstotliwość: 3 x dziennie każdy zestaw
- intensywność: zależy od percepcji dziecka noworodki i dzieci z uszkodzeniem mózgu-
– bardzo grube i duże czerwone litery, słowa wymawiane dużo głośniej i niezwykle wyraźnie ( czekamy aż dziecko namierzy kartę wzrokiem), pokazujemy 1-3 plansz przez okres dwóch tygodni, postępy mierzymy prędkością naprowadzania karty wzrokiem niemowlęta 3-– 24 miesiąca i dzieci rewalidowane
- większa czerwona czcionka lub litery odręcznie pisane, mówimy głośno i wyraźnie
doświadczone szkraby oraz dzieci starsze: czarna czcionka i mniejsze litery, można mówić normalnie
- czas trwania: zwykle ok. sekundy na planszę
- nowe słowa: 5 dziennie (1 w każdym zestawie)
- wycofywanie słowa: 5 dziennie (1 w każdym zestawie)
- okres używania każdego słowa: 3 x dziennie przez 5 dni
– 15 prezentacji lub zwykle mniej w zależności od szybkości uczenia się dziecka
Główną jednostką uporządkowania materiału, jąką stosuje Doman, jest zestaw 5 kart. Jeżeli pracujemy na 5 kartach, po 5 dniach), każdego dnia dodajemy 1 kartę i usuwamy także jedną. Jeżeli pracujemy na dwóch zestawach 2x5 - 10 kart, wtedy każdego dnia dodajemy 2 karty i odkładamy również 2. W przypadku 3, 4, 5 zestawów (kurs intensywny i wymagający od dziecka dużej koncentracji i cierpliwości), codziennej rotacji podlegać będą odpowiednio 3, 4 lub 5 kart. Ale możemy także używać zestawu 3 kart i co dwa dni wymieniać na nową tylko 1-ą planszę. System trójkowy jest zbawienny dla dzieci w okresie nadaktywności ruchowej.
Proste zdania:
1.układanki z pojedynczych kart z czasownikiem ,,jest”"- 3-5 zdań na sesję
2.zdania pisane na długich kartach z wyraźnymi odstępami pomiędzy słowami - 5 zdań na sesję
Rozbudowane zdania:
1.oddzielne wprowadzamy wyrażenia z przyimkami np. do domu, na stole (na flesz kartach)
2. następnie wprowadzamy znane wyrażenia z przyimkami do zdań w książeczkach
3. staramy się wprowadzać początkowo tylko jedno wyrażenie odmienione gramatycznie na zdanie np. z białej miski
4. stopniowo i kolejno wprowadzamy zdania 3, 4 i 5- wyrazowe
Książeczki z prostych zdań:
-5 zdań + 5 zdjęć lub więcej w zależności od apetytu dziecka,
-zdanie poprzedza ilustrację np. rozkład dnia dziecka, czynności dziecka,
-jedno zdanie na stronę,.
-litery ok. 2 cm
-ilość słów w książeczkach: 50-100
Książeczkę powinno się czytać dwa lub trzy razy dziennie. Książeczkę można rozbudowywać o nowe strony i rysunki.
15. Metoda Domana w nauczaniu matematyki. Jak nauczyć małe dziecko liczenia metodą Domana? Harmonogram.
Pomoce do nauki matematyki wg metody Domana to karty z pewną liczbą czerwonych kropek, które służą do nauki liczb, działań matematycznych i rozwiązywania problemów. Karty zaprojektowane przez Glenna Domana - amerykańskiego fizjoterapeutę uwzględniają zarówno prymitywne jak i złożone postrzeganie oraz odruchowe uczenie się i świadome przyswajanie wiedzy. Karty z kropkami przeznaczone są do wielokrotnego użytku i dlatego powinny być wykonane z trwałego materiału.
Kropki powinny być rozmieszczone w sposób równomierny, ale nie powinny tworzyć linii, figur geometrycznych, rysunków ani wzorów. Ma to ułatwić dziecku analizę ilości a nie zapamiętywanie charakterystycznego wyglądu danej karty. Kropki powinny być wystarczająco duże ( CO NAJMNIEJ 19 MM ŚREDNICY) ale w miarę rozwoju postrzegania u dziecka ich rozmiar może ulec zmniejszeniu. Na odwrocie plansz powinny się znajdować opisy, tzn. cyfry i zapisy działań matematycznych. Gotowe opisy ułatwią sprawną prezentację kart, porządkowanie i przygotowanie materiałów a w szczególności dalszą kontynuację programu bez konieczności każdorazowego opracowywania treści każdej następnej sesji.
Każdą nową liczbę pokazujemy ogółem 30 razy (10 dni po 3 sesje).
Cyfry od 1 -10 prezentujemy przez 5 dni.
Następnie każdego dnia dodajemy jedną wyższą liczbę a odejmujemy najniższą. np. 2-11, 3-12 itd.
Prezentacja 100 liczb prawdziwych w tym systemie potrwa około 3 miesiące tzn. w przybliżeniu 100 dni.
Jeżeli przerwiemy prezentację programu powracamy do programu zaczynając w tym samym miejscu, w którym skończyliśmy. Nie cofamy się aby nie nudzić i nie zniechęcać dziecka.
Jedno działanie lub równanie matematyczne można zaprezentować tylko raz.
Segregujemy po 10 plansz z kropkami i czytamy treść działań oraz wynik pokazując wynik na kropkach.
(30 działań dziennie, 3 sesje po 10 działań)
Odpowiednio opisane plansze ułatwią segregowanie materiałów do prezentacji działań i równań. Brak opisów utrudnia i spowalnia prezentację działań. Gotowe opisy dadzą także pewność, że działania i równania nie powtórzą się.
Cyfry 1-100 prezentujemy bardzo krótko dlatego plansze mogą być wykonane z mniej trwałego materiału ( np. kartki A4).
Prezentacja cyfr trwa 4 dni. (25 cyfr dziennie po 3 sesje)
Cyfry należy wprowadzić po prezentacji działań takich jak dodawanie, odejmowanie, mnożenie, dzielenie, równania i relacje.
W ten sam sposób prezentujemy wszystkie symbole matematyczne.
Po wprowadzeniu cyfr i symboli możemy przystąpić do prezentacji równań pisanych. Treść równania zapisujemy czarnym markerem na pasku - połówce kartki A4 i zaginamy wynik do tyłu. Prezentujemy zapis i czytamy treść działania chowając zagięty wynik. Po chwili danej dziecku na zastanowienie ponownie czytamy treść równania wraz z wynikiem pokazując odsłonięty wynik.
W sposób pisany pokazujemy pierwiastki, kwadraty, ułamki zwykłe i dziesiętne, procenty i równania z jedną niewiadomą. Powyższe działania i zjawiska matematyczne wprowadzamy na kropkach zanim przejdziemy do prezentacji zapisu.
Powyższy harmonogram pochodzi z pierwszej edycji książki Glenna Domana pt. ,,How to teach your baby math", gdzie metodologia została dedykowana dzieciom, które zaczynają przygodę z zabawami Metodą Domana.
Dla dzieci doświadczonych, dobrze wdrożonych w czytanie i bity inteligencji polecamy poniższy przyspieszony kurs oraz opracowany na jego podstawie harmonogram. Jego intensywność i czas trwania odpowiada potrzebom dzieci, które jeszcze nie weszły w okres hiperaktywności ruchowej (12-24) - tzn. należałyby go wprowadzić najpóźniej w 8 miesiącu życia, lecz nie wcześniej niż w wieku 3 miesięcy.
Harmonogram matematyki Metodą Domana ma charakter orientacyjny i powinnien być dostosowany do potrzeb dziecka. Nasze tabele do personalizacji, powinno wypełniać się w sposób elastyczny, materiał dobierać w sposób spersonalizowany zarówno pod względem ilości wprowadzanych nowych liczb, ( a co za tym idzie ilości kart przygotowanych do sesji np. może to być 8 lub 5 kart zamiast 10) jak i częstotliwości sesji. U najmłodszych dzieci, szczególnie w okresie nadaktywności ruchowej (12-24 m) - mniej materiału, szybciej i częściej prezentowanego, oznacza lepszą i skuteczniejszą zabawę.
Główną jednostką uporządkowania materiału, jąką stosuje Doman, jest zestaw 5 kart. Jeżeli pracujemy na 5 kartach, po tygodniu ( ok. 5 dniach), każdego dnia dodajemy 1 kartę i usuwamy także jedną. Jeżeli pracujemy na dwóch zestawach 2x5 - 10 kart, wtedy każdego dnia dodajemy 2 karty i odkładamy również 2. W przypadku 3 zestawów (kurs bardzo intensywny i wymagający od dziecka dużej koncentracji i cierpliwości), codziennej rotacji podlegać będą 3 karty. Ale możemy także używać 3 kart i co dwa dni wymieniać tylko 1-ą. System trójkowy jest zbawienny dla dzieci w okresie nadaktywności ruchowej. Dla bardzo aktywnych i wyjątkowo ruchliwych maluchów proponujemy zestaw dzienny 2 kart lub tylko 1 karty. Zestaw 2 kart odświeżamy co 3 dni wymieniając i archiwizując 1 kartę, natomiast zestaw złożony tylko z 1 karty, zmieniamy co 5 - 4 dni.
Najważniejszym zadaniem harmonogramów jest pomoc metodyczna dla rodziców, klarowny plan działań oraz uporządkowanie materiału. Harmonogramów nie należy traktować jako normy do przepracowania lub wymagań edukacyjnych wobec dziecka. Złotą zasadą zabawy Metodą Domana jest wskazówka: ,,Skończ, zanim dziecko będzie chciało skończyć".
Harmonogram matematyki zgodny z Metodą Domana - wg nowego wydania ,,How to teach your baby math?"
Matematyka metodą Domana: Etap I
Nauczanie ilości – liczby prawdziwe – zbiory złożone z czerwonych kropek prezentowane na kartach. Działania na liczbach, cyfry rzymskie.
Wymagane materiały: zestaw 100 kart 28cm/28cm z czerwonymi kropkami o średnicy 19mm (możesz pobrać zestaw PPT, który stworzyliśmy w formacie A4, kupić zestaw matematyczny lub stworzyć własny komplet kart film youtube https://www.youtube.com/watch?v=AVgxzlJNVDM .
Harmonogram zgodny Metodą Domana:
Dzień 1:
Liczby 1-10
Rano (Sesja 1) - weź pierwsze dziesięć kart z kropkami : 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10.
Krok 1. Potasuj plansze i podziel na dwa zestawy pięciu kart.
Krok 2. Pokazuj karty z szybkością (nie dłużej niż) jedna karta na sekundę i wypowiadaj liczbę podczas prezentacji karty.
Popołudnie (Sesja 2) - powtórz krok 1. i 2.
Wieczór (Sesja 3) - powtórz krok 1. i 2.
(Technicznie rzecz biorąc, nie musisz prezentować kart rano, po popołudniu i wieczorem. Pomiędzy sesjami musi być co najmniej 15 minut przerwy).
Dzień 2: Powtórz dzień 1
Dzień 3: Powtórz dzień 1
Dzień 4: Powtórz dzień 1
Dzień 5: Powtórz dzień 1
Dzień 6:
Liczby 3-12
Usuń karty reprezentujące 1 i 2.
Dodaj karty reprezentujące 11 i 12.
Powtórz krok pierwszy i drugi z Dnia 1
- raz rano, raz po południu i raz wieczorem.
Dzień 7:
Liczby 5-14
Usuń 3 i 4.
Dodaj 13 i 14.
Powtórz krok pierwszy i drugi z Dnia 1 - raz rano, raz po południu i raz wieczorem.
Dzień 8:
Liczby 7-16
Usuń 5 i 6.
Dodaj 15 i 16.
Powtórz krok pierwszy i drugi z Dnia 1 - rano, po południu i wieczorem.
Dzień 9:
Liczby 9-18
Usuń 7 i 8.
Dodaj 17 i 18.
Powtórz krok pierwszy i drugi z Dnia 1 - rano, po południu i wieczorem.
Dzień 10:
Liczby 11-20
Usuń 9 i 10.
Dodaj 19 i 20.
Powtórz krok pierwszy i drugi z Dnia 1 - rano, po południu i wieczorem..
Wprowadzamy dodawanie.
Dzień 11:
Liczby 13-22
Usuń karty 11 i 12.
Dodaj karty 21 i 22.
Rano (Sesja 1) - Powtórz krok 1. i 2. z Dnia 1.
Następnie pokaż trzy losowe równania z dodawaniem przy użyciu kart 1 do 20. *
Na przykład:
1 + 5 = 6
3 + 9 = 12
6 + 4 = 10
Popołudnie (Sesja 2) - Powtórz krok 1. i 2. z Dnia 1.
Następnie pokaż trzy losowe równania z dodawaniem przy użyciu kart 1 do 20. *
Na przykład:
3 + 5 = 8
6 + 1 = 7
9 + 2 = 11.
Wieczór (Sesja 3) - Powtórz krok 1. i 2. z Dnia 1. Następnie pokaż trzy losowe równania z dodawaniem przy użyciu kart 1 do 20. *
Na przykład:
6 + 5 = 11
7 + 3 = 10
4 + 4 = 8
* Na tym etapie najwygodniej wykonuje się działania na wycofanych kartach, które przed prezentacją najlepiej jest ułożyć na kupce w wymaganej kolejności. Dobrze byłoby, gdyby karty składowe nie były mieszane w trakcie prezentacji, dlatego nasze składniki działań nie powtarzają się w innych działaniach (ta uwaga ma na celu sprawność techniczną pokazu kart i dotyczy tylko tego etapu (dzień 11 i 12)
Jak pokazujemy równania matematyczne na etapie wstępnym (w dniach 11 i 12) ?:
powiedz : jeden (pokaż 1) plus pięć (pokaż 5) równa się sześć (pokaż 6).
Dzień 12:
Liczby 15-24
Usuń 13 i 14.
Dodaj 23 i 24.
Powtórz kroki z Dnia 11 z 9 nowymi równaniami z dodawaniem - pokaż 3 równania na sesję.
Dzień 13:
Liczby 17-26
Usuń 15 i 16.
Dodaj 25 i 26.
Powtórz kroki z Dnia 11 z 9 nowymi równaniami z dodawaniem - pokaż 3 równania na sesję.
Jak pokazujemy równania matematyczne na tym etapie (od dnia 13)?
W tym momencie, gdy prezentujesz równania matematyczne, musisz tylko pokazać odpowiedź - wynik. Powiedz: 6+8=14, pokazując kartę 14.
Na tym etapie najwygodniej i najszybciej wykonuje się działania na kartach, które mają cztery rodzaje równań rozpisane na rewersie w czterech rogach kart . Przed sesją układamy na kupce (rewersami do góry) trzy potrzebne karty – wyniki, z działaniami dodawania rozpisanymi w prawym górnym rogu rewersu. (Pozostałe rogi zarezerwowane są dla odejmowania, mnożenia i dzielenia.) Pokazujemy awers karty dziecku i czytamy działanie, które widzimy na rewersie. Każde konkretne działanie prezentujemy tylko jeden raz.
Na przykład:
20
6+14=20 – czytamy to jedno konkretne działanie, pokazując kartę 20.
5+7+8=20*
20+0=20*
2+3+4+5+6=20*
*Pozostałe działania prezentujemy w zabawach po zakończeniu niniejszego harmonogramu w celu utrwalania materiału.
Dzień 14:
Liczby 19-28
Usuń 17 i 18.
Dodaj 27 i 28.
Powtórz kroki z Dnia 11 z 9 nowymi równaniami z dodawaniem - pokaż 3 równania na sesję.
Dzień 15:
Liczby 21-30
Usuń 19 i 20.
Dodaj 29 i 30.
Powtórz kroki z Dnia 11 z 9 nowymi równaniami z dodawaniem - pokaż 3 równania na sesję.
Dzień 16:
Liczby 23-32
Usuń 21 i 22.
Dodaj 31 i 32.
Powtórz kroki z Dnia 11 z 9 nowymi równaniami z dodawaniem - pokaż 3 równania na sesję.
Dzień 17:
Liczby 25-34
Usuń 23 i 24.
Dodaj 33 i 34.
Powtórz kroki z Dnia 11 z 9 nowymi równaniami z dodawaniem - pokaż 3 równania na sesję.
Dzień 18:
Liczby 27-36
Usuń 25 i 26.
Dodaj 35 i 36.
Powtórz kroki z Dnia 11 z 9 nowymi równaniami z dodawaniem - pokaż 3 równania na sesję.
Dzień 19:
Liczby 29-38
Usuń 27 i 28.
Dodaj 37 i 38.
Powtórz kroki z Dnia 11 z 9 nowymi równaniami z dodawaniem - pokaż 3 równania na sesję.
Dzień 20:
Liczby 31-40
Usuń 29 i 30.
Dodaj 39 i 40.
Powtórz kroki z Dnia 11 z 9 nowymi równaniami z dodawaniem - pokaż 3 równania na sesję.
Wprowadzenie odejmowania
Dzień 21:
Liczby 33-42
Usuń 31 i 32.
Dodaj 41 i 42.
Rano (Sesja1) - Powtórz krok 1. i 2. z Dnia 1 .
Następnie pokaż trzy losowe równania odejmowania za pomocą kart od 1 do 40.
Na przykład: 24-13 = 11, 38-13 = 25, 40-30 = 10. Pokazuj tylko kartę wyniku.
Popołudnie (Sesja 2) - Powtórz krok pierwszy i drugi z Dnia 1. Następnie pokaż trzy losowe równania odejmowania za pomocą kart 1 do 40.
Na przykład: 16-7 = 9, 22-2 = 20, 34-12 = 22.
Wieczór (Sesja 3) - Powtórz krok 1. i 2. z Dnia 1. Następnie pokaż trzy losowe równania odejmowania za pomocą kart 1 do 40.
Na przykład: 19-4 = 15, 8-2 = 6, 27-1 = 2
Dzień 22:
Liczby 35-44
Usuń 33 i 34.
Dodaj 43 i 44.
Powtórz kroki z Dnia 21 z 9 nowymi równaniami odejmowania - pokaż 3 równania na sesję.
Dzień 23:
Liczby 37-46
Usuń 35 i 36.
Dodaj 45 i 46.
Powtórz kroki z Dnia 21 z 9 nowymi równaniami odejmowania - pokaż 3 równania na sesję.
Dzień 24:
Liczby 39-48
Usuń 37 i 38.
Dodaj 47 i 48.
Powtórz kroki z Dnia 21 z 9 nowymi równaniami odejmowania - pokaż 3 równania na sesję.
Dzień 25:
Liczby 41-50
Usuń 39 i 40.
Dodaj 49 i 50.
Powtórz kroki z Dnia 21 z 9 nowymi równaniami odejmowania - pokaż 3 równania na sesję.
Dzień 26:
Liczby 43-52
Usuń 41 i 42.
Dodaj 51 i 52.
Powtórz kroki z Dnia 21 z 9 nowymi równaniami odejmowania - pokaż 3 równania na sesję.
Dzień 27:
Liczby 45-54
Usuń 43 i 44.
Dodaj 53 i 54.
Powtórz kroki z Dnia 21 z 9 nowymi równaniami odejmowania - pokaż 3 równania na sesję.
Dzień 28:
Liczby 47-56
Usuń 45 i 46.
Dodaj 55 i 56.
Powtórz kroki z Dnia 21 z 9 nowymi równaniami odejmowania - pokaż 3 równania na sesję.
Dzień 29:
Liczby 49-58
Usuń 47 i 48.
Dodaj 57 i 58.
Powtórz kroki z Dnia 21 z 9 nowymi równaniami odejmowania - pokaż 3 równania na sesję.
Dzień 30:
Liczby 51-60
Usuń 49 i 50.
Dodaj 59 i 60.
Powtórz kroki z Dnia 21 z 9 nowymi równaniami odejmowania - pokaż 3 równania na sesję.
Wprowadzenie mnożenia
Dzień 31:
Liczby 53-62
Usuń 51 i 52.
Dodaj 61 i 62.
Rano (Sesja 1|) - Powtórz krok 1. i 2. z Dnia 1. Następnie pokaż trzy losowe równania mnożenia za pomocą kart 1 do 60.
Na przykład: 4 × 5 = 20, 7 × 8 = 56, 3 × 11 = 33.
Popołudnie (Sesja 2|) - Powtórz krok 1. i 2. z Dnia 1. Następnie pokaż trzy losowe mnożenia za pomocą kart od 1 do 60.
Na przykład: 20 × 3 = 60, 15 × 2 = 30, 9 × 6 = 54.
Wieczór (Sesja 3|) - Powtórz krok 1. i 2. z Dnia 1.
Następnie pokaż trzy losowe równania mnożenia za pomocą kart 1 do 60.
Na przykład: 13 × 3 = 39, 16 × 2 = 32, 3 × 2 = 6.
Dzień 32:
Liczby 55-64
Usuń 53 i 54.
Dodaj 63 i 64.
Powtórz kroki z Dnia 31 z 9 nowymi równaniami mnożenia - pokaż 3 równania na sesję.
Dzień 33:
Liczby 57-66
Usuń 55 i 56.
Dodaj 65 i 66.
Powtórz kroki z Dnia 31 z 9 nowymi równaniami mnożenia - pokaż 3 równania na sesję.
Dzień 34:
Liczby 59-68
Usuń 57 i 58.
Dodaj 67 i 68.
Powtórz kroki z Dnia 31 z 9 nowymi równaniami mnożenia - pokaż 3 równania na sesję.
Dzień 35:
Liczby 61-70
Usuń 59 i 60.
Dodaj 69 i 70.
Powtórz kroki z Dnia 31 z 9 nowymi równaniami mnożenia - pokaż 3 równania na sesję.
Dzień 36:
Liczby 63-72
Usuń 61 i 62.
Dodaj 71 i 72.
Powtórz kroki z Dnia 31 z 9 nowymi równaniami mnożenia - pokaż 3 równania na sesję.
Dzień 37:
Liczby 65-74
Usuń 63 i 64.
Dodaj 73 i 74.
Powtórz kroki z Dnia 31 z 9 nowymi równaniami mnożenia - pokaż 3 równania na sesję.
Dzień 38:
Liczby 67-76
Usuń 65 i 66.
Dodaj 75 i 76.
Powtórz kroki z Dnia 31 z 9 nowymi równaniami mnożenia - pokaż 3 równania na sesję.
Dzień 39:
Liczby 69-78
Usuń 67 i 68.
Dodaj 77 i 78.
Powtórz kroki z Dnia 31 z 9 nowymi równaniami mnożenia - pokaż 3 równania na sesję.
Dzień 40:
Liczby 71-80
Usuń 69 i 70.
Dodaj 79 i 80.
Powtórz kroki z Dnia 31 z 9 nowymi równaniami mnożenia - pokaż 3 równania na sesję.
Wprowadzenie dzielenia
Dzień 41:
Liczby 73-82
Usuń 71 i 72.
Dodaj 81 i 82.
Rano (Sesja 1) - Powtórz krok 1. i 2. z Dnia 1. Następnie pokaż trzy losowe równania dzielenia za pomocą kart od 1 do 80.
Na przykład: 70/10 = 7, 63/7 = 9, 64/8 = 8.
Po południu (Sesja 2) - Powtórz krok 1. i 2. z Dnia 1.
Następnie pokaż trzy losowe równania dzielenia za pomocą kart od 1 do 80.
Na przykład: 60/4 = 15, 42/6 = 7, 48/4 = 12.
Wieczór (Sesja 3) - Powtórz krok 1. i 2. z Dnia 1.
Następnie pokaż trzy losowe równania dzielenia za pomocą kart od 1 do 80.
Na przykład: 72/9 = 8, 36/2 = 18, 54/9 = 6.
Dzień 42:
Liczby 75-84
Usuń 73 i 74.
Dodaj 83 i 84.
Powtórz kroki z Dnia 41 z 9 nowymi równaniami dzielenia - pokaż 3 równania na sesję.
Dzień 43:
Liczby 77-86
Usuń 75 i 76.
Dodaj 85 i 86.
Powtórz kroki z Dnia 41 z 9 nowymi równaniami dzielenia - pokaż 3 równania na sesję.
Dzień 44:
Liczby 79-88
Usuń 77 i 78.
Dodaj 87 i 88.
Powtórz kroki z Dnia 41 z 9 nowymi równaniami dzielenia - pokaż 3 równania na sesję.
Dzień 45:
Liczby 81-90
Usuń 79 i 80.
Dodaj 89 i 90.
Powtórz kroki z Dnia 41 z 9 nowymi równaniami dzielenia - pokaż 3 równania na sesję.
Dzień 46:
Liczby 83-92
Usuń 81 i 82.
Dodaj 91 i 92.
Powtórz kroki z Dnia 41 z 9 nowymi równaniami dzielenia - pokaż 3 równania na sesję.
Dzień 47:
Liczby 85-94
Usuń 83 i 84.
Dodaj 93 i 94.
Powtórz kroki z dnia 41 z 9 nowymi równaniami dzielenia - pokaż 3 równania na sesję.
Dzień 48:
Liczby 87-96
Usuń 85 i 86.
Dodaj 95 i 96.
Powtórz kroki z dnia 41 z 9 nowymi równaniami dzielenia - pokaż 3 równania na sesję.
Dzień 49:
Liczby 89-98
Usuń 87 i 88.
Dodaj 97 i 98.
Powtórz kroki z dnia 41 z 9 nowymi równaniami dzielenia - pokaż 3 równania na sesję.
Dzień 50:
Liczby 91-100
Usuń 89 i 90.
Dodaj 99 i 100.
Powtórz kroki z dnia 41 z 9 nowymi równaniami dzielenia - pokaż 3 równania na sesję.
Wprowadzenie cyfr rzymskich - cyfry prezentuj 3 x dziennie po 25 kart.
Dzień 51:
Liczby 93-100-0
Usuń 91 i 92.
Dodaj 0 (pusta karta).
Dzień 1 : cyfry 1-25
Rano (Sesja 1) - Powtórz krok 1. i 2. z Dnia 1. Następnie pokaż cyfry raz 1-25.
Po południu (Sesja 2) - Powtórz krok 1. i 2. z Dnia 1.
Następnie pokaż raz cyfry 1-25.
Wieczór (Sesja 3) - Powtórz krok 1. i 2. z Dnia 1.
Następnie pokaż raz cyfry 1-25.
Dzień 52:
Liczby 95-100-0
Usuń 93 i 94.
Dzień 2: cyfry 26-50
Powtórz kroki z Dnia 51 z nowymi cyframi (25 kart) pokazanymi jeden raz na sesję.
Dzień 53:
Liczby 97-100-0
Usuń 95 i 96.
Dzień 3: cyfry 51-75
Powtórz kroki z Dnia 51 z nowymi cyframi (25 kart) prezentowanymi jeden raz na sesję.
Dzień 54:
Liczby 99-100-0
Usuń 97 i 98.
Dzień 4: cyfry 76-100
Powtórz kroki z Dnia 51 z nowymi cyframi (25 kart) prezentowanymi jeden raz na sesję
Na tym etapie dziecko nauczyło się ilości od 0 do 100 i widziało 396 równań składających się z dodawania, odejmowania, mnożenia i dzielenia.
Dzień 55:
Teraz możesz wybrać bardziej skomplikowane działania, na przykład: 4 + 5 + 6 + 7 = 22, 15 + 6-2 = 19, 5 × 8/4 = 10. Możesz również utrwalać liczbę zero i pokazać cyfrę i różne działania dotyczące zera. Możesz prezentować różne operacje matematyczne : +, -, x, /, =, <,>,? I?. Warto pokazać sekwencje, na przykład: 1 + 1, 1 + 2, 1 + 3 itd. Możesz także nauczyć kolejności działań.
Na tym etapie warto także zacząć uczyć rozwiązywania zadań, pokazując dwie karty i prosząc dziecko, aby wybrało prawidłowy wynik. Początkowo zadania pokazujemy na kropkach, ale stopniowo przechodzimy do reprezentacji liczb w zadaniach za pomocą cyfr.
16. Jak nauczyć małe dziecko drugiego (obcego) języka metodą immersji?
Oto jak nauczyć dziecko dwóch języków (lub więcej!) metodą immersji czyli zanurzenia w języku.
Jeśli chodzi o skuteczne wychowanie dziecka dwujęzycznego, nie ma jednego uniwersalnego podejścia. Chodzi tu raczej o znalezienie sposobu, który najlepiej pasuje do Twojej sytuacji i Twojego dziecka.
Istnieją cztery metody wychowywania dzieci dwujęzycznych, które wydają się być najbardziej rozpowszechnione, więc skupimy się na nich i na tym, jak mogą one wspierać dwujęzyczny rozwój Twojego dziecka
Jedna osoba - jeden język
Metoda "Jedna osoba, jeden język" polega na tym, że każdy rodzic konsekwentnie mówi w innym języku. Może to oznaczać, że matka rozmawia z dziećmi w swoim ojczystym języku polskim, podczas gdy ojciec mówi do nich po angielsku. Może równięż zaistnieć przeciwna sytuacja. Matka mówi wyuczonym językiem obcym np. francuskim, a ojciec mówi po polsku.
Metoda ta jest również skuteczna, gdy dwa języki używane przez rodziców, różnią się od głównego języka używanego poza domem. Innymi słowy, metoda ta działa nadal, nawet jeśli żaden z rodziców nie rozmawia z dzieckiem w języku większości narodowej kraju, w którym mieszka rodzina. Na przykład, matka mówiąca po portugalsku i jej anglojęzyczny partner, mogą mieszkać w Japonii, a zatem dziecko uczy się trzeciego (urzędowego) języka w szkole lub w przedszkolu. W przypadku braku znajomości języka docelowego, jedynym wyjściem jest zatrudnienie niani i prośba, aby z naszym dzieckiem rozmawiała tylko w swoim ojczystym języku (przynosiła książeczki, czytała bajeczki) itd.
Podejście "jedna osoba, jeden język" jest często uważane za najlepszą metodę nauczania dziecka dwóch języków, ponieważ uważa się, że powoduje ono najmniejsze zamieszanie w życiu dziecka. Sposób ten zapewnia również, regularną ekspozycję na oba języki. Wymaga to jednak dużo poświęcenia od rodziców, szczególnie przy unikaniu mieszania języków.
Język mniejszości lub obcy w domu
Dzieci potrzebują dużo wsparcia w każdym języku, którym mówią. Mimo to, wielu rodziców uważa, że język mniejszości narodowej lub obcy, wymaga dodatkowego wsparcia. W takim przypadku wiele rodzin stosuje podejście "język mniejszości w domu".
Oznacza to, że język mniejszości (lub obcy) jest używany w rozmowach z dziećmi, w domu przez oboje rodziców.
Na przykład oboje rodzice mówią po francusku w domu (niezależnie od tego, czy jest to ich język ojczysty), mieszkając w Polsce , a dziecko uczy się mówić po polsku poza domem np. u dziadków, w przedszkolu.
Metoda czasu i miejsca
Metoda czasu i miejsca jest powszechnie stosowana w szkołach dwujęzycznych. Może to oznaczać, że rano wszyscy mówią jednym językiem, a po południu innym językiem. Ewentualnie może to oznaczać, że wtorki i czwartki są przeznaczone dla języka większościowego, w tym wypadku polskiego, natomiast poniedziałki, środy i piątki są dedykowane językowi mniejszości lokalnej lub obcemu np. angielskiemu.
Rodziny mogą dostosować to podejście do swojego planu tygodnia. Jeśli okaże się to wygodne, można zastosować system weekendowy lub sezonowy. Język urzędowy może być używany przez większość czasu, podczas gdy język mniejszości narodowej lub obcy jest używany w weekendy lub w wakacje. Stosując to podejście, można wykorzystać rodzinny urlop w kraju, w którym mówi się językiem docelowym.
Polityka mieszana
Dzięki polityce mieszanej, rodzice stosują język odpowiedni do sytuacji. Na przykład język urzędowy (w naszym kraju polski) może być używany do pomocy w projektach szkolnych, podczas gdy język mniejszości narodowej lub obcy, może być używany do omawiania osobistych tematów.
Nauczanie dziecka trzech lub więcej języków
Wszystkie wyżej przedstawione metody, mogą być stosowane w nauczaniu dwóch lub więcej języków. Istnieje jednak jeszcze jedna metoda dla rodzin zainteresowanych wychodzeniem poza bilingwizm i nauczaniem więcej niż dwóch języków.
Dwoje rodziców - dwa języki
Podejście dwoje rodziców, dwa języki jest odpowiednie dla rodziców, którzy sami są dwujęzyczni. Może to oznaczać na przykład, że matka mówi do swojego dziecka po angielsku i niemiecku, podczas gdy ojciec mówi po mandaryńsku i kantońsku.
Łączenie metod nauczania dwujęzyczności
Każda z opisanych tu metod, może być łączona z innymi w zależności od tego, która z nich najbardziej pasuje do danej sytuacji.
Bez względu na to, którą metodę wybierzesz, Twoje dziecko będzie potrzebowało jak największej spójności w każdym języku. Zaleca się zatem wsparcie ze strony świata zewnętrznego np. ustrukturyzowane lekcje lub kursy odbywające się wg określonego programu.
17. Proste zabawy językowe, które rozwijają zdolności i umiejętności językowe szkrabów.
1. Rozwijamy zakres słownictwa:
Odkładając pranie, rozmawiaj z maluchem o ubraniach, pokazuj je, np. na górnej półce/w szufladzie, poniżej, powyżej, między, z przodu, po prawej, po lewej itp.
,,Najpierw wkładam skarpetki do górnej szuflady. Następnie układam spodnie na dolnej półce. "
,,Kiedy skończę z praniem, odstawię kosz na pralkę."
Gotowanie może być również świetną lekcją językową. Nauczaj następstwa czynności opisując, co robisz:
,,Zanim zrobię sos na sałatkę, włożę sałatkę do miski."
,,Kiedy woda się zagotuje, włożę makaron do garnka."
Uczymy szkraby zdaniami opisowymi, stosując stopniowanie przymiotników; rozróżnianie rzeczy, np. dużych, większych i największych lub cienkich, cieńszych i najcieńszych. Możemy to robić podczas robienia ciasteczek lub krojenia plasterków ogórka na obiad.
"Ten kawałek ogórka to największy kawałek na twoim talerzu. Czy możesz pokazać mi najmniejszy kawałeczek? "
"Każde ciasteczko ma inny kształt i rozmiar. Wrzućmy wszystkie małe ciasteczka do jednej miski, a wszystkie duże ciasteczka do drugiej. "
2. Rozszerzamy zdania:
Kiedy Twoje dziecko powie jedno lub dwa wyrazy, rozwiń jego myśl na głos.
Kiedy bawicie się na dworze i Twój maluch powie: ,,wielki ptak", możesz dopowiedzieć:
"Tak, widzę tego wielkiego, czarnego ptaka na drzewie!"
Następnie stopniowo rozszerzasz swoją wypowiedź, opowiadając o ptasim gnieździe, jajach, robakach, częściach drzewa, itd. Tak więc następnym razem, gdy będziecie na podwórku, będziecie mogli powtórzyć:
"Spójrz, znowu jest ten duży czarny ptak na drzewie, którego widzieliśmy wczoraj. Zastanawiam się, czy dzisiaj buduje gniazdo dla swoich piskląt?
Im częściej bawicie się w rozszerzanie słownictwa, tym lepiej. Dużo powtarzajcie, a przekonacie się, że język malucha zacznie eksplodować i nagle okaże się, że dziecko mówi pełnymi zdaniami!
Nie trzeba dodawać, że tak, jak w przypadku każdego ćwiczenia, konsekwencja i powtarzalność uczą malucha, że im więcej słów używa, tym lepiej.
3. Porównanie i kontrast:
Naucz swojego malucha, by porównywał i kontrastował konkretne przedmioty, a następnie ostatecznie pojęcia bardziej abstrakcyjne, mówiąc o podobieństwach i różnicach, a także o atrybutach takich, jak np. rozmiar, kolor, funkcja, kształt, kompozycja, lokalizacja i inne szczegóły.
Można to łatwo zrealizować, kategoryzując zabawki, ubrania i inne przedmioty gospodarstwa domowego.
Najłatwiej zacząć od większych konkretnych obiektów:
"Wrzućmy wszystkie czerwone zabawki do dużego pudełka i wszystkie niebieskie zabawki do małego koszyka."
"Czas posortować nasze ubrania! Skarpetki idą do szuflady na skarpety, a spodenki na półkę ze spodniami.
Następnie przejdź do bardziej abstrakcyjnych obiektów:
"Połóż letnie ubrania po prawej stronie a zimowe ubrania po lewej stronie."
"Czas posprzątać! Mamusia odłoży wszystkie ciężkie zabawki, a ty możesz odłożyć lekkie zabawki.
"Czy możesz zabrać zabawki z kuchni i zanieść je do pokoju?"
Nauka kategoryzacji przedmiotów bardzo rozwija mowę malucha. Im więcej cech dzieci zrozumieją, tym lepiej będa opisywać rzeczywistość.
Nauka tej umiejętności poszerza również zakres słownictwa receptywnego. Po odegraniu tej konkretnej zabawy, okaże się, że maluch łatwiej reaguje na proste prośby, takie jak:
"Czy możesz przynieść mi małą pomarańczową filiżankę z kuchni, proszę?"
"Wymyjemy nasze klocki. Ja umyję wszystkie duże zielone, a Ty wyczyścisz te małe, niebieskie. "
4. Śpiewamy rymowanki, kiedy tylko możemy!
Dzieci, które od najmłodszych lat uczą się rymowanych piosenek i opowiadań, lepiej radzą sobie z fonologią. Śpiewajcie rymowanki i wyliczanki(nawet z 3-latkami!) - one naprawdę pomagają w rozwoju mowy malucha na dłuższą metę.
Zwiększają gotowość dziecka do czytania, pisania i ogólnego funkcjonowania w przedszkolu.
5. Pamiętamy o interakcji.
Wymiana wypowiedzi między Tobą a dzieckiem jest najważniejszym czynnikiem rozwoju mowy. Maluch chętnie rozwinie swoje umiejętności językowe, kiedy przekona się, że rodzice z zainteresowaniem słuchają jego wypowiedzi oraz reagują na to co mówi.
18. Jak nauczyć małe dziecko jazdy na rowerze?
Wiele dzieci, szczególnie ze starszego pokolenia, nauczyło się tej umiejętności własnymi siłami, na modelach rowerów często większych niż one same. Problemy z nauką jazdy na rowerze zaczęły się wraz z produkcją rowerków trzykołowych. Chodzi o to, aby dzieci nie przyzwyczajały się do kijków i bocznych kółeczek, ponieważ równowagi trzeba się nauczyć. Nie powinniśmy dopuścić do tego, aby nasze dzieci dzięki takim udogodnieniom jak ortezy, stawały się coraz bardziej bezradne.
Pełen artykuł wraz z instruktażem z ,,Poradnika rozwoju ruchowego" przeczytacie Państwo tu lub po kliknięciu na obraz lub przycisk.
Rowerek do biegania uczy maluszki uruchamiać rower z pozycji stojącej, balansować podczas jazdy i bezpiecznie zatrzymać pojazd.
Fonemy dźwiękowe i odpowiadające im grafemy to bity inteligencji Metodą Domana.
19. Metoda fonemowa.
Jak gładko przejść od etapu czytania globalnego do analizy i syntezy nowych tekstów?
Fakt, że język polski należy do bardziej skomplikowanych systemów fonetycznych nie ulega żadnej wątpliwości. Choć wielu twierdzi, że po polsku tak samo się czyta, jak się pisze, z fonetycznego punktu widzenia jest wręcz odwrotnie - inaczej się pisze – inaczej się czyta, co potwierdzi każdy cudzoziemiec. Dla najmłodszych dzieci język ojczysty jest językiem obcym, a najmłodsi uczniowie, którzy syntetyzują tekst, znając skądinąd polskie litery, czują się mniej więcej tak samo, jak cudzoziemcy uczący się czytać po polsku.
Litera to fonem. Grafemy a fonemy.
Wg reguł czytania globalnego znajomość liter przeszkadza w nauce czytania i to prawda, jeśli uczymy nazw liter np. gie, ef, szy, czy, iks, igrek, żet. W czytaniu globalnym nazwy liter zupełnie nie są potrzebne, ponieważ same są słowami, z których nie da się złożyć wyrazów, np. ka-o-te lub ky-o-ty (k-o-t). Ale jak bez znajomości liter odczytać zupełnie nowe wyrazy, nowe pojęcia w podręczniku szkolnym, itd?
Nauka liter czyli grafemów jest bardzo ważnym elementem programu wczesnego pisania opracowanego przez Janet Doman w Instytutach Osiągania Ludzkich Możliwości w Filadelfii.
Czytanie globalne sprawdza się we wszystkich znanych nam wyrazach, ale w przypadku nowych słów od literek się nie ucieknie. I nie jest to powód do zmartwienia, jeśli położymy nacisk na prawidłowe fonetyczne brzmienie litery (jej faktyczny dźwięk lub jakby powiedział Glenn Doman - dźwięk prawdziwy), który prezentujemy dzieciom. Innymi słowy, znajomość liter pomaga w nauce czytania analitycznego, jeśli zaprezentujemy dźwięk litery jako f o n e m - głoskę bez żadnych dźwięków dodatkowych. Największe problemy z nauką czytania mają dzieci, których nauczyciele mylą dźwiękową syntezę tekstu pisanego z sylabizacją wyrazów lub, mówiąc inaczej, naukę sylabizacji z dźwiękowym/fonetycznym odczytem wyrazów – ich faktycznym słuchowym brzmieniem, które dzieci znają od kołyski. Nie mówimy o globalnej nauce sylab otwartych jako fonemów i odpowiadających im grafemów (tu jest oczywiście wszystko w porządku), lecz o próbie analizowania tekstu poprzez rozbijanie wyrazów na sylaby. Dlaczego jest to błędne podejście?
Podział na sylaby jest strukturą pisowni, która nie do końca zgadza się z prozodią języka mówionego.
Dla przykładu, podział wg sylab: żab-ka, nie pokrywa się z podziałem w języku mówionym: żaa-bka. Z tego samego powodu dość mizerne skutki na etapie nauki czytania przynosi nauczanie o podziałach głosek na spółgłoski i samogłoski, zamiast rzetelnej prezentacji spółgłosek bez żadnych dźwięków dodatkowych.
Podział na spółgłoski i samogłoski nie ma sensu jeśli prezentujemy dziecku spółgłoski z dźwiękami dodatkowymi, np. be, ce, de, ef itp.
Dziecko dopiero uczy się czytać i pisać w praktyce, dlatego im mniej rozważań teoretycznych podajemy dziecku na tym etapie, tym lepiej. Podział na spółgłoski i samogłoski, sylaby otwarte i zamknięte, może mieć znaczenie jedynie dla nauczyciela - znaczenie poglądowe, metodyczne i organizacyjne.
We wczesnym nauczaniu teoria powinna podążać przynajmniej dwa kroki za praktyką.
Naszym celem jest czytanie i pisanie, a znajomość gramatyki powinna być jedynie efektem ubocznym wczesnego czytania.
Wskazując na powyższe, łatwiej jest nauczyć dzieci sprawnie czytać i poprawnie pisać w języku polskim, zapoznając je z prawdziwą polską fonetyką w zabawach z fonemami i odpowiadajacymi im grafemami. To samo tyczy się dzieci, które chcą wyjść z etapu czytania globalnego i rozpocząć przygodę z dekodowaniem i pisaniem zupełnie nowych wyrazów.
Nauka czytania i pisania nowych wyrazów - dekodowanie tekstu metodą fonemową.
Kodowanie tekstów w języku polskim naszą metodą fonemową, jest nie tylko skutecznym narzędziem w terapii dysleksji, ale również doskonałą metodą nauki czytania dla uczniów w wieku przedszkolnym. Nasze proste znaki artykulacyjne to symboliczny język, który pozwala zapisać najważniejsze cechy dźwięków, jakimi w rzeczywistości są polskie fonemy. Dzięki Metodzie Domana bity inteligencji - polskie fonemy są sprawnym sposobem wyjścia z etapu czytania globalnego. Metoda fonemowa jest również zadziwiająco skuteczna w nauczaniu czytania i pisania dzieci niepełnosprawnych intelektualnie.
Schemat kodowania tekstów w języku polskim metodą fonemową:
Kropki – fonemy proste to fonemy bez dźwięków dodatkowych - litery jednoznakowe i dwuznakowe (w tym dyftongi : ą, ę, ks)
a, ą, b, c, ć, cz, d, e , ę, f, g, h, ch, i, j, k, l, ł, m, n, ń, o, ó, p, r, s, ś, t, u, w, x(ks), y, z, ź, ż, cz, sz, rz, dż, dź.
np. - litera ,,b" to w wymowie bardzo krótkie ,,b" bez dżwięku ,,e" lub ,,y" - (nie ,,be", nie ,,by")
Łuki – fonemy łączone to wszelkie połączenia fonemów z dźwiękami dodatkowymi lub inaczej wszystkie kombinacje - zlepki brzmieniowe złożone z wymienionych wyżej liter alfabetu polskiego. Tak się składa, że w nomenklaturze polonistycznej fonemy łączone (łuki) są to sylaby otwarte we wszelkich możliwych kombinacjach.
Np.
ba, ca, cza, da, fa, ga, ha, cha, ja, ka, la, ła, ma, na, pa, ra, sa, sza, ta, wa, za, ża, rza, dza, dża
bą, cą, czą, dą, fą, gą, chą, ją, ką, lą, łą, mą, ną, pą, rą, są, szą, tą, wą, zą, żą, rzą, dzą, dżą
bia, cia, dia, fia, gia, hia, chia, kia, lia, mia, nia, pia, ria, sia, tia, wia, zia,
bią, cią, dią, fią, gią, chią, kią, lią, mią, nią, pią, rią, sią, tią, wią, zią
itd.
Uwaga! połączenia fonemów nie mają wiele wspólnego z sylabami - sylaby to struktura pisowni, która nie ma odzwierciedlenia w prozodii polskiej np. sylaby: wan-na vs wymowa/śpiew: waaa-nna vs kodowanie fonetyczne: wa-n-na. Z powodu tych różnic to właśnie sylabizacja, a zwłaszcza sylaby zamknięte, najbardziej komplikują naukę analitycznego czytania.
Fonemy jako bity inteligencji Metodą Domana.
Fonemy dźwiękowe i odpowiadające im grafemy to bity inteligencji Metodą Domana.
Etap I nauki dekodowania tekstu - zapoznanie z kropkami:
Za pomocą niewielkich kart dydaktycznych Metodą Domana, zapoznajemy dzieci z oderwanymi fonemami - tzw. kropkami. (Jeśli chodzi o fonemy oderwane powinniśmy zapoznać dzieci ze wszystkimi literami-fonemami polskiego alfabetu) Na jednej małej karcie znajduje się tylko jedna litera (lub dwuznak) podpisana kropką. (Do wykonania niewielkich kart dydaktycznych możemy użyć blankietów do druku, które znajdują się obok artykułu.)
Pod względem metodycznym możemy zastosować taktykę, która obowiązuje podczas nauczania cyfr Metodą Domana. (Patrz ,,Jak nauczyć małe dziecko matematyki Metodą Domana? Prezentacja liczb prawdziwych")
Podczas prezentacji brzmienia wymawiamy tylko fonem bez dźwięków dodatkowych:
,, b’’ ( nie ,,by”) ,,y” ( nie ,,igrek) lub ,,ks” (nie ,,iks”).
Dzieci dobrze wdrożone z Metodę Domana zapamiętują fonemy po 1-dniowej prezentacji (zestaw 21 fonemów - to połowa wszystkich liter -prezentowany trzykrotnie w ciągu jednego dnia).
a, ą, b, c, ć, cz, d, e , ę, f, g, h, ch, i, j, k, l, ł, m, n, ń, o, ó, p, r, s, ś, t, u, w, x(ks), y, z, ź, ż, cz, sz, rz, dż, dź.
Etap II dekodowania tekstu - zapoznanie z łukami:
Metodą Domana zapoznajemy dzieci z fonemami łączonymi (łukami) zgodnie z potrzebami krótkiego tekstu, który dziecko będzie później dekodować. Bawimy się kartonikami lub klockami i układamy z nich nowe wyrazy. Każdy kartonik zawiera jeden grafem (sylabę otwartą) - zlepek liter podpisany łukiem. (Do wykonania niewielkich kart dydaktycznych możemy użyć blankietów do druku, które znajdują się obok artykułu.)
Z naszych doświadczeń wynika, że najlepiej poukładane, stopniowane i dobrane do tekstu zestawy fonemów złożonych, ułożymy do krótkich czytanek z elementarza Mariana Falskiego. Nota bene, z miłym zdumieniem stwierdzimy, że autor tego znakomitego podręcznika nauki czytania i pisania, nigdy nie rozbija wyrazów na sylaby. Stara się raczej pokazać dzieciom....fonemy (można je nazwać również dźwiękami, ale bez żadnych podziałów na spółgłoski i samogłoski, które na etapie nauki czytania komplikują dziecku zadanie).
Z naszej strony polecamy podejście holistyczne czyli zapoznanie z wszystkimi polskimi fonemami, które umożliwią dzieciom ,,rozwiązywanie" kombinacji użytych we wszystkich nowych polskich wyrazach.
Polskie fonemy to doskonałe bity inteligencji. Czym jest nasza technika wędrującego fonemu?
Około 300 polskich fonemów stanowi podstawę skutecznego odczytu wszystkich polskich wyrazów. Technika wędrującego fonemu nie wymaga wielu plansz, lecz tylko 83 niewielkich kartoników wyciętych z 5 stron) A4, ponieważ pokaz odbywa się na dwóch kartach techniką karta- stół.
Wędrujące fonemy to notatnik, który pozwala rozpracować polską notację w czytaniu analitycznym. Dzięki tej autorskiej technice potrafimy zapoznać dziecko z pełną gamą polskich dźwięków już w 6 dni. Liczba jest niewielka, ponieważ w rzeczywistości nie wszystkie kombinacje liter funkcjonują w prawdziwym języku. Poza tym technika wędrującego fonemu jest szybsza i bardziej efektywna od migania kartami Metody Domana.
Technikę wędrującego fonemu opisaliśmy tu
Etap III dekodowania tekstu - łuki i kropki:
Kodujemy tekst za pomocą kropek i łuków. Możemy również od nowa zapisać tekst na karcie, kodując poszczególne fonemy kolorami wg prostej reguły – jeden fonem- jeden kolor, następny fonem-zmiana koloru. Kodujemy fonemy w dwóch kolorach naprzemiennie, raz na czerwono- raz na czarno. Kod pomoże dziecku prawidłowo łączyć jedno-, dwu- i wieloznakowe zlepki liter języka polskiego (grafemy), aby w ten sposób dokonać analizy słuchowej. Zakodowany tekst przedstawiamy dziecku do przeczytania. Kiedy dziecko samodzielnie przeczyta zakodowany tekst, możemy odłożyć go, a następnie do niego wracać, ale już bez kodowania.
Na etapie II i III magia tkwi w dziecku, co oznacza, że niekoniecznie trzeba przejść przez wszystkie możliwe kombinacje liter i niezliczoną ilość tekstów, aby dzieci nauczyły się dekodować polski tekst. Z naszego doświadczenia wynika, że trochę więcej uwagi wymagają zlepki fonemów z dwuznakami np. czę, chia, szu, i oderwane dwuznaki np. ch-rzą-sz-cz, t-rz-ci-na, Cho-sz-cz-no, sz-cza-w, ma-r-chia lub zmiękczeniami np. cio-cia Ka-zia. Natomiast do złamania reguł dzieci potrzebują jedynie znajomości wszystkich fonemów z Etapu I i trochę ćwiczeń na tekstach zakodowanych za pomocą kropek i łuków.
Przykładowe pomoce do dekodowania tekstu ze zdjęcia:
Fonemy łączone z łuczkiem do zabaw i układanek przygotowujących do czytania tekstu ze zdjęcia:
11 kartoników: 2xja, ję, ją, li, dą, dę, cą, 2xta, to
Fonemy oderwane z kropką:
7 kartoników: a, u, o, k, 2xs, i
Przykładowe układanki wyrazów z powyższych fonemów:
s-to-s, s-to, s-to-ją, s-ta-ją, ja-dę, u-ja-dę, ja-dą, u-ja-dą, to ja, to ją, ta-to, ta-ta, to ta, ja-ja, (z czym?) ta-cą, i-dę, i-dą, (czego?) uli, ulicą, a-u-ta, a-u, a-to-li, li-ta.
Pytanie: Jak metoda fonetyczna traktuje ubezdźwięcznienie (desonoryzację) – upodobnienie fonetyczne polegające na tym, że niektóre spółgłoski dźwięczne tracą dźwięczność?
Odpowiedź: Celem metody fonemowej jest rozkodowanie i nauka zapisu nowych wyrazów czyli profilaktyka dysleksji. Ubezdźwięcznienie jest zjawiskiem uproszczenia dykcji, które nie ma wpływu na zrozumienie zapisu wyrazu. Innymi słowy, dziecko rozczytując fonetycznie wyraz k-ła-d od razu rozpoznaje w nim znajome ze słuchu słowo ,,kłat", ale dzięki metodzie fonemowej już nie zapisze tego wyrazu fonetycznie, lecz prawidłowo.
Jeśli mają Państwo pytania do mnie
dotyczące zagadnień metodycznych związanych z Metodą Domana,
proszę o kontakt drogą mailową
za pośrednictwem formularza obok
lub na adres mailowy fundacji
Diana Piekarska
Darmowe bity inteligencji - opisy zawierające rozszerzenia informacji, tworzące strukturę wiedzy, opublikowano na naszym blogu tu
